Top News Lk

 Duruthu Edirimuni Chandrasekera, Courtesy Biometric Update

Sri Lanka’s digital economy is at risk of not realizing its full potential by rethinking its export strategy and global positioning, according to a top official.

Doerscircle COO and Sarvodaya Fusion Board Member Yasas Vishuddhi Abeywickrama, addressing the CA Sri Lanka National Conference in Colombo said that the country’s digital exports have enlarge from $300 million in 2010 to nearly $2 billion in 2025, but the country still lose its targets.

The current digital strategy aims to achieve $5 billion in digital exports, digitize public services, build a $15 billion digital economy, and create 200,000 digital professionals by 2030. However, Abeywickrama noted that Sri Lanka remains largely unidentified as a global destination for digital services, with limited market access, skills shortages, and weak branding. The professionals will come automatically if we grow exports, services and the digital economy. The real question is how to get there,” he said.

He suggested that Sri Lanka should swing from being a services-based outsourcing destination to creating its own digital products and platforms, focusing on India’s Zoho and Ireland’s tax-friendly model. When you create a good product, it has its own momentum. It travels globally. You don’t have to market the destination as much,” he said.

Abeywickrama also assessed the country’s outdated tech branding and called for policymakers and business leaders to education to industry needs, engage Sri Lankan expats, and build partnerships with global hubs like India, the UAE, and Singapore.

Doug Bright Courtesy The West Australian

Titanium Sands has confirmed it has secured Stage 2 debt funding to advance its Mannar Island project in northwest Sri Lanka that is rich in heavy mineral sands that contain lucrative titanium minerals.

Geomorphologically, Mannar Island is a classic consolidated sand-spit formed by the accumulation of sediments transported and sorted by longshore currents and tidal action along Sri Lanka’s northwest coast.

The island is about 32 kilometres long, stretching northwest from the mainland via a causeway. Its width varies from about 1.6km down to 1km in places, contributing to its total area of roughly 130 square kilometres.

Its geomorphology depicts a low-lying, elongated sea-spit composed mainly of sandy deposits, with thin scrubby vegetation adapted to the relatively arid conditions.

The island’s formation is a result of coastal processes shaping a dynamic, sediment-rich environment over time.

The company recently met with the Ministry of Finance in Sri Lanka, alongside the Board of Investment, Geological Survey and Mines Bureau and Central Environment Authority to discuss its Industrial Mining Licence (IML) approval process – a critical milestone for Titanium Sands.

Environmental studies – required as part of the Mining Licence application process – are nearing completion, with final reports pending.

The debt funding, facilitated by CPS Capital Group, includes a loan of up to $800,000 from major shareholders, split into two $400,000 tranches (by 13 October 2025 and 13 December 2025), which are repayable by 30 December 2026, with 10% annual interest.

Lenders can convert the loan into shares at $0.005 each, with options attached, subject to shareholder approval.

The funds will finalise environmental studies, progress the IML and cover operating expenses.

The support shown by the various Government departments at our recent meeting in Colombo is a positive development as the environmental studies near completion and the IML is close to being issued. The Government is in support of near-term projects in Sri Lanka to build revenue and create industry to assist with the country’s economic rebuild.Titanium Sands managing director Dr James Searle

This part of the process of establishing an operation at Mannar follows a May 2025 licence retention grant, which extended the company’s four key tenements within the high-grade zone and supports ongoing environmental impact assessments.

Mannar hosts an estimated 318 million tonne (Mt) resource at 4.17% total heavy minerals (THM), which includes a higher grade zone containing 82Mt at 6.03% THM, with potential for significant ilmenite production.

THM represents the combined concentration of dense, valuable minerals (such as ilmenite, rutile, and zircon) within the bulk sand deposit, typically measured after separating lighter sands via gravity methods.

These grades are from the company’s JORC-compliant resource estimate, and highlight Mannar’s potential as a low-overburden, surface-exposed ilmenite-rich asset.

The company benefits from significant Government support for the project, with a number of departments assisting the IML process.

The project is targeting 150,000 tonnes of heavy minerals annually, which could massively boost Sri Lanka’s economy with low-impact mining and local job creation.

Additionally, proposed rehabilitation of dredge-ponds as mining advances will allow ground to be returned to local agricultural use.

The concept is described as a core, progressive component of the project, where post-mining voids are refilled and rehabilitated into sustainable plantations and natural vegetation zones to benefit local landowners.

Recent company updates, including from March 2025, confirm the process is integral to the environmental impact assessment and stakeholder engagement and could see the creation of up to 600 local jobs that may support another 1200 through agriculture, offering hope to Mannar families.

Shareholder approval for the loan terms will be sought at a future meeting.

The funding milestone positions Titanium Sands to secure its Mining Licence, and marks another step towards unlocking Mannar’s potential as a globally significant mineral sands operation.

Courtesy The Daily Mirror

Foreign Minister Vijitha Herath argues that Sri Lanka cannot secure a favourable position in the vote because the UNHRC, due to its structure, since some blocs, such as Europe, tend to adopt a collective position. File Photo

---

The Foreign Minister attributes the ‘Geneva issue’ to the Rajapaksa administration’s politicisation of war victory for dynastic politics, preventing a credible national mechanism for addressing post-war grievances

Concerns have been raised over the two-year extension of the evidence-gathering mechanism, which could potentially enable universal jurisdiction cases against the Sri Lankan military personnel

Another session of the United Nations Human Rights Council, which concerned Sri Lanka, concluded last week, this time thankfully without making a spectacle at home. Those who remember the not-so-distant past, when each session in Geneva coincided with an overpouring of pseudo-patriotism and paranoia in Colombo, and when State media unleashed venomous character assassinations of journalists and civil rights activists, this should come as a relief. 

The government disengaged itself from the latest UNHRC resolution, which extended the mandate of the Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR) on promoting reconciliation, accountability, and human rights. But it opted not to challenge the resolution for a vote. Foreign Minister Vijitha Herath argued that Sri Lanka faced challenges in securing a favourable vote within the UNHRC due to its structure, since some blocs, such as Europe, tend to adopt a collective position”. Of the 47 members of the Council at any given time, each for a three-year term, the membership is allocated on a regional basis: Asia-Pacific (13), Africa (13), Latin America and the Caribbean (8), Western Europe (7), and Eastern Europe (6).

Minister Herath’s explanation is more realistic than what we were told on many previous occasions, that if the absentees and those who voted in favour of Sri Lanka were added together, we would have won the vote!

The ‘Geneva issue’, which could have been solved by setting up a credible national mechanism immediately after the war, got internationalised due to ‘narrow political objectives and short-sighted leadership,’ he said. One would agree. The Rajapaksa administration’s choice to politicise the war victory and use it as an accessory for dynastic politics effectively precluded the country from addressing the excesses, abuses, and rightful grievances, which any counter-terrorism operation is bound to produce. To begin with, the back-of-the-envelope figure of civilian casualties in the final phase, which is a manifold exaggeration of the actual number, stemmed from the government’s reluctance to assess the conduct of the war. The government refused to take a count of civilian casualties because it could have challenged the zero casualty myth that it sold to the South. In the backdrop of the government’s failure, Darusman concocted a number, based on information provided by the LTTE rump, which is now being peddled as the authoritative source of civilian toll.

The central government’s disagreement in last week’s resolution is the two-year extension of the evidence-gathering mechanism. Many observers have raised concerns that evidence gathered through such a mechanism could be used to pursue universal jurisdiction against Sri Lankan military personnel. (In such an eventuality, probably the solution is not to travel to locations that could expose them to arrest). As of now, what else could the Sri Lankan government do besides disengaging itself from the resolution? Calling for a vote could not have made a difference in the outcome, except for generating negative publicity.

Yet some pundits view this as a failure. That stems from, partisan politics aside, an arcane view that the political capital of a small State derives from how loud-mouthed and confrontational it is on the international stage. That is a misunderstanding of the workings of international politics. A foreign policy mobility of a small State is defined by its relative power, which is limited, and alliances and alignments it has cultivated to augment that limited power. Sri Lanka has neither. If Sri Lanka is to take a proactive foreign policy approach, it should first develop its own capabilities. 

Second, though one might agree that there are shortcomings of the previous governments in addressing legitimate grievances, it is hard to overlook that the UN resolution entails a good deal of constituent politics of its key backers, the UK and Canada, where the governments seek political mileage, catering to the pro-LTTE diaspora groups. The choice before the government of Sri Lanka is whether its policy should be guided solely by its opposition to these peripheral groups or whether it should address genuine rights concerns at home. The government seemed to have picked the latter, which is indeed the right choice.

The NPP/JVP played no part in winning the war and derives no capital from the war victory. Therefore, one might expect it to have little to hide and could seek to redress legitimate grievances. But that might not guarantee there won’t be another adverse resolution at the UNHRC. If the NPP cannot satiate the international community, many of whom have sour grapes over Sri Lanka defeating a nihilistic terrorist group, no one else could. In such a scenario, the acceptable course of action for any of its successors would be to disengage Sri Lanka from the UNHRC, just like Israel has done. 

However, calculations of constituent politics in some parts of Europe might not last long. The contours of traditional politics in Europe are under severe stress and have already crumbled in America. The far right, a pejorative for right-wing nationalism, is at the gates of power in much of Europe. France would soon have Marine Le Pen of the National Rally as the president. In Germany, the Alternative for Germany (AfD) is gaining a foothold in traditionally safer old West Germany. In the UK, the Reform has probably already replaced the Tories as the dominant opposition and would have a shot at the government in the next election. Even the traditional political establishment manages to keep them at bay through some sort of alliance politics, the political systems they preside over are hugely discredited and will see inevitable demise. Even in countries such as Canada and, to a certain extent, Australia, which pride themselves on multiculturalism, the social compact is under severe strain. The future of European politics may not be decided by the sessions in the House of Commons or the European Commission- but, more likely, through right-wing social media mobilisation of a vast group of disgruntled white working class, who share an existential anxiety of the fast-changing demographic makeup of their countries.

You could call these groups anything, but surely they eschew the habit of interfering in other countries’ domestic affairs and loathe importing third-world problems into their midst. In the years to come, they will form the most potent antidote against the self-righteous internalism of their countries.

If the Sri Lankan government desires a proactive foreign policy, it could be better served by opening a channel to a couple of pro-Maga podcasters or stakeholders of resurgent European right, rather than debating in the UNHRC. A successful State that dispassionately advances its national interest sees opportunities beyond visible range and explores them.

In the meantime, Sri Lanka should channel its energies into economic development. During his visit to Japan, the president was presented with a blueprint for the Indo-Sri Lanka-Japan economic corridor, which could boost Sri Lankan GDP by 9%. A proactive government would grab the opportunity and expedite the project. He also met a US government delegation that raised concerns about red tapes that discourage foreign direct investment. A successful leader would address these concerns with a sense of urgency. A good deal of Chinese-funded projects are in doldrums due to policy uncertainty. An industrious government would bring in clarity and reform laws that had inhibited growth.

Sri Lanka’s challenge is not at the UNHRC. It is at home. When Sri Lanka reforms its domestic institutions and turns the country into an investment-friendly destination, many other peripheral concerns, like those at the UNHRC, fade into insignificance. 

චානක බණ්ඩාරගේ

තම සැමියා/බිරිඳ ට දේවත්වයෙන් මෙන් සළකන අය ඇත. එහි ගැටළුවක් නැත.

තමන් ‘පිච්ච මලින් උපන් කුමාරියක්’ මෙන් සුපිරිසිදුයි කියා සිතන ස්ත්‍රීන් ඇත.  තමන් ‘සුදු පාවඩයක්’ වාගේ පිරිසිඳුයි කියා සිතන පිරිමි ඇත. එසේ සිතීම හොඳය, මන්ද, එසේ සිතන්නේ ඒ අය එසේ ජිවත් වෙන නිසාය.

තම ස්වාමියා පිට රට යන අවස්ථාවේ අපේ සිංහල කුල කාන්තාවක් නිව් යෝර්ක්හි JFK  එයාර්පෝර්ට්හිදී ඔහුගෙන් සමුගන්නා වේලේ, එහි සෙනග මැද,  දන ගසා ඔහුට වැන්දාය.  එය දුටු සුදු ජාතිකයෙක් ෆොටෝ එකක් ගසා ප්‍රධාන ප්‍රවුර්තියක් ලෙස නිව් යෝර්ක් ටය්ම්ස් පත්තරේ  දැමීය – ‘ශ්‍රී ලංකා සමාජයේ උසස් ගති පැවතුම්’ යන මාර්තෘකාව යටතේ.

බලන විට ඒ මහත්මිය නිව් ජර්සි හොස්පිටල් එකේ හාර්ට් ස්පෙෂලිස්ට් කෙනෙක්, මහත්මයාට රක්ෂාවක් නොමැත. ප්‍රවුර්තිය කියවූ ඇමරිකාවේ සුද්දන් අන්දුන් කුන්දුන්ව, තුෂ්නිම්භූත වුනාලු.

ඒ මහත්මිය කියා තිබෙනවා ‘රක්ෂාවක් නැති උනාට කමක් නැහැ – මට ආරක්ෂාව දෙන්නේ, මගේ දරුවන්ට ආරක්ෂාව දෙන්නේ මගේ මහත්තයා. අපේ රටේ ගැහැණු  තම මහත්තයාට වඳින්නේ එයා  දෙන ආරක්ෂාවට සහ බිරියට සහ දරුවන්ට  ඒ ස්වාමියා පෙන්වන අව්‍යාජ ආදරයට’ කියා.

‘අපේ සමාජ  ක්‍රමය  අවුරුදු 2,500ට එහා රැකුණේ ඒ උසස් ගුණාංග නිසා. බටහිර බලපෑම් නිසා අපේ උතුම් සිරිත් විරිත් නැතිවෙනවා’ කියා ඇය කියා තිබෙනවා.

ඇය තවත් කියා තිබෙනවා, ‘අපේ පවුලේ නම් නායකයා මගේ මහත්තයා;. නමුත් සමහර පවුල්වල නෝනා වැඩිය දක්ෂයි, ඒවායේ පුරුෂයා තම බිරිඳට නායකත්වය දෙනවා. සම නායකත්වය යටතේ අපේ පවුල් බොහෝ විට වැඩ කරනවා. සිංහල අවුරුදු දා, සෑම සිංහල බෞද්ධ පවුලකම බිරිඳ ස්වාමියාට වඳිනවා’ කියා.

සමහර විට සැමියකු උත්සාහ ගන්නේද, මුළු ජීවිතයම ගෙවනුයේද මුදල් ඉපයීම සඳහා පමණක් විය හැකිය. බිරියකගේ අරමුණ මීට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස්ය. ඇයට අවශ්‍ය වන්නේ සැමියාගේ ආදරය හා උණුසුමත්, සමීප ඇසුරත්ය.

අද කාලයේ අපේ තරුණ, තරුණියන්, විශේෂයෙන්ම තරුණියන්, ආදරය සහ ලිංගික ජිවිතය පටලවා ගනිත්. විවාහයට අවශ්‍ය කිසිම පරිනත බවක් තියා අනාරක්ෂිත සම්භන්ධකම් වල ප්‍රතිපල ගැනවත් සමහර තරුණ, තරුණියන්ට  දැනුමක් නැත.  

ස්වාමියා  මහන්සි වී ගෙදර පැමිණ රැට නිදා ගැනීමට යනවිට බිරිඳ හොඳට ඇඳ හදා,  පිරිසිඳු ෂීට් කොට්ට උර දා, ඇඳේ  කනප්පුව උඩ ලය්ෆ් සඟරාව/රීඩර්ස් ඩයිජස්ට්/ටයිම්,  දවසේ පුවත්පත හෝ හොඳ උසස් නව කථාවක් තියා,  බොන  වතුර වීදුරුවක් පිරිසියකින් වසා තබා තමනුත් හොඳට පිරිසිදුවී, හැඳ, සිට බලන්න; දයාබර ස්වාමියාගේ වෙනස, සතුට,ආදරය. 

ආදරය ලොව ලස්සනම දෙයයි. නමුත් එය රැක ගැනීමට අවශ්‍ය දේ නොකලහොත්, දිනපතා එය පෝෂණය නොකලොත් ආදරය ක්ෂයවී, දියවී,අතුරුදහන් වී යා හැකියි.

ආදරය වඩා සුන්දර වීමට නම් අන්‍යෝන්‍ය අවබෝධය සහ විශ්වාසය ඉතා වැදගත් වේ.

කෙනෙකුට ආගම් 2ක් තිබෙන්න විදියක් නැත. ඒ වගෙමයි, කවදාවත් දෙදෙනෙකුට එකවර ආදරය කරන්න බැරිය.

ආදරය යනු දෙදෙනෙක් අතර බැදීමකි. ආදරය තුළීන් කෙනෙකුට දිය හැකි දේ බොහෝය.  ආදරය කරන විට කෙනෙකුට බොහෝ ඉවසීමට සිදුවේ.  සැබැ ආදරය යනු ද  එයයි. 

එවැනි උතුම් ගුණයක් වර්ධනය කර ගත හැකි වන්නේ තමන්ගේ මනස (සහ හදවත) දියුණු කරගත් කෙනාටයි.   එසේ නොකරන්නෝ තමන්ට සහ අනෙකාට විපත්ම සිදු කරගනිති.

ආදරය යනු විශ්වාස සමඟ බැඳුනු, පුජනීය බඳු හැගීමක්. විශ්වාසයක් නැති තැන ආදරය  රඳා පවතින්නේ නැහැ.

මේ දේ තේරුම් ගැනීමට බොහෝ දෙනාට බොහෝ කල් යයි.

නමුත්, ඒ කාලය ඇතුලත ජීවිතයේ  ආපහු අරගන්න බැරි තරම් දුරට අපි ආදරේ කල දේවල් අපෙන් ඈත් වෙලා ගිහින් ඉවරයි.  සෑම දේ ගැනම ගොඩක් සංවේදීව අපට හිතන්න පුලුවන්නම් ගොඩක් දුරට අපේ ජීවිත ලස්සන කරගන්න පුළුවන් වේ.  

විවාහ වීමේදී ඒ කෙනාගේ බාහිර ලස්සන නොවේ අභ්‍යන්තර ලස්සන තියෙනවාද, ඒ මොනවාද කියා සොයා බැලීමයි අවශ්‍ය. එවිට, විවාහය අසාර්ථක වෙන්නේ නැහැ.

කෙනෙක්ගේ සහකරු/සහකාරිය දෙස බලා ඒ අනුව, ඒ පුද්ගලයා ගැන ද  අවබෝධයක් ගන්න පුළුවන් කියා කියනවා.

පවුල් සංස්ථාවේ ආයුෂ රැදී තිබෙන්නේ ආදරය සහ විශ්වාසය මතයි. කාලයත් සමඟ වගකීමද එක් වූ විට එය ශක්තිමත් අත්තිවාරමක් බවට පත් වේ. 

සැමියා සහ බිරිඳ අතර උද්දච්චකම, අසමානතාවය  හොඳ නැත, දෙදෙනා දෙදෙනාට නම්‍යශීලි විය යුතුයි.

සැකය නමැති බීජය හටගත් කල ආදරය නමැති හංසයා පෑල දොරින් පලා යයි .ඒ වෙනුවට ප්‍රධාන දොරටුව තුලින් ප්‍රශ්න සමුදායක් නිවසට ගලා එයි.

දෙදෙනා එකවර එකම ප්‍රශ්නයකට කෝප ගන්නේ නම් එය පවුල් අසමගිය තව තවත් පෝෂණය කරන්නෙකි.

බොහෝ විට මිනිසෙක්/ගැහැනියක්  සතුටින් සිටිමටත් අසතුටෙන් සිටීමටත් ප්‍රධාන හේතු සාධකය තවත් ගැහැණියෙකි/පිරිමියෙකි. 

සැමියයි බිරිඳයි අතර තියෙන ‘රසායනය’ (chemistry) දන්නේ ඒ දෙන්නා  පමණයි.

පිටස්තර අයෙකුට සැමියයි බිරිඳයි අතර තියෙන නියම සම්බන්ධය මුළුමනින්ම අවබෝධ කරගන්න බැරිය; ඒ දෙදෙනා පමණි එහි  සම්පුර්ණ විස්තරයම දන්නේ.  

විවාහක දෙන්නෙක් අතරේ සිද්ධ වෙන ප්‍රශ්න වලට කවදාවත් තුන් වැන්නෙක් ලං කර ගැනීම හොඳ නැත. පවුල් ජීවිතයේ සිද්ධ වෙන ගැටුම් පිට අය‍ට නොපෙන්වා විසදගන්න පුලුවන්නම් හොඳයි. පවුලට සැබවින්ම ආදරේ ඇති බුද්ධිමතුන්ගෙන් අවවාද අනුශාසනා ඉල්ලා ගන්න.  

අම්මාගේ තාත්තාගේ ආදරය සුවිශේෂයි, සදාකාලිකයි. නමුත් වැඩිහිටියෙක් වූ පසු, විශේෂයෙන්ම පවුල් පංසල් වූ පසු, තම සහකාරිය/සහකරු ගේ මතයට වඩාම ගරු කරන්න ඕන. විවාහක බන්ධනය අනිත් සියලු බන්ධන අභිභවා යනවා. බටහිර මතය නම් ‘දෙන්නෙක් එක්කෙනෙක් වෙනවා – මැරෙන තුරාවට’.

බොහෝ විවාහ බිඳීමට හේතුවක් දෙමවුපියන්ගේ අනවශ්‍ය ඇඟිලි ගැසීම්, ඔවුන්ගේ ආඩම්බරකම සහ අදුරදර්ශී නුවණ. විවාහක දෙදෙනාට ඒ දෙදෙනාගේ ප්‍රශ්ණ විසඳාගැනීමට ඉඩ හරිය යුතුයි.

තම ස්වාමියාගේ අතින් අනලා බත් කටක් කැව්වේ නැත්නම් තරහා යන බිරින්දෑවරු සිටිත්.   

සැමියා සහ බිරිඳ එකිනෙකාගේ විශ්වාසය දිනාගෙන පවුල් අවුල් කර ගන්නේ නැතිව ලස්සන පවුල් ජීවිතයක් ගත කරන අය කොතෙකුත් ඉන්නවා

ඔබේ නිවස සැර පරුෂ/අසත්පුරුෂ ලෝකයෙන් වෙන්වු, සාමයෙන් සතුටෙන් අනුන දිව්‍යලෝකයක් නම්…. 

සැබවින්ම ආදරය කරන/ලබන  පවුලක ජීවත්වෙන්න ලැබීම ලොව තිබෙන ලොකුම වාසනාවයි; හිඟන පවුලක් උනත් කමක් නැහැ.

සම්බෝලයි, බතුයි කාලා හරි සතුටින් ඉඳීම සැපයි, බුරියානි කා කා සන්ඩු කරනවට වැඩිය.

‘පිදුරු සෙවිලි කල පැල්පතේ ඇති සාමේ නැහැ මහා මන්දිරේ’

බොහෝ ගෙවල්වල බිරිඳට ස්වාමියා සලකනවා, ගෞරව කරනවා. බිරිඳත් එහෙමයි.  ඒ පවුල් සාර්ථකයි.

මනුෂ්‍යාගේ නිවස ඔහුගේ (ඇයගේ) මාලිගාවයි.

සමහරු ගෙදර යන්නේ අපායේ යනවා කියලා හිතාගෙන, හරිම කණගාටුදායක තත්ත්වයක් .

දෙදෙනාට දෙදෙනා කථා නොකරන පවුල ‘වැඩකරන’ (functioning) පවුලක් නොවේ.

ඔබ පදිංචි ස්ථානය ගොඩනැගිල්ලකට (house) වඩා නිවහනක් (home) විය යුතුයි.

සෑම දෙනා වෙනුවෙන් මෙවැන්නක් නිර්මාණය කිරීම බිරිඳ සහ සැමියා දෙදනාගේම වගකීමයි. ඒ සඳහා බොහෝ කැප කිරීම් කරන්න ඕන. නිවහනක් බිහිකිරිම අසාර්ථක වේ නම්, බොහෝ විට දෙදෙනාම එයට වගකිවයුතුයි.

දුෂිත, අකාරුණික, බොරු කාර ලෝකයේ ක්‍ෂේමභුමිය නිවහනයි.

බිත්ති හතරක් තුල වූ ඔබ ජිවත්වන ස්ථානය, ඔබ  පත්කර ගතයුතු වන්නේ ඔබේ අපායද, දිව්‍යලෝකයකද කියා, ඔබම සිතා කටයුතු කරන්න.

ආදරයෙන් පිරි පවුලක, ඒ අයගේ ගොඩනැගිල්ල ගෘහයක් බවට පත් කරන්නේ ස්ත්‍රීයයි. ඇය විටක සැමියාගේ ආදරණීය බිරිද වන්නීය. ඔහුගේ දරුවන්ගේ ආදරණීය මව වන්නීය. ඔහුගේ ආදරණීය යෙහෙළිය, සහෝදරිය වේ. නිවසේ සියලුදේ කළමනාකරනය වන්නේ ඇගේ දෑතිනි.

මොන ප්‍රශ්ණ ආවත්/තිබුනත්  කෑම කන වෙලාවට, අඩුම වශයෙන් දවසේ එක වේලක් හෝ පවුලේ සියළු දෙනා, කෑම මේසේ වටේ වාඩි වෙලා, එකට හිඳ කෑම කන්න ඕන.

ලෝකයේ විවාහ වෙන්න ලෙහෙසිම රට අපේ මේ ශ්‍රී ලංකාවද? ටියුෂන් පන්ති ඉවරවෙලා ගෙදර නොගිහින්, රෙජිස්ට්‍රාර් කන්තෝරුවට ගොස් විවාහ වූ තරුණ යුවල් ඉන්නවා. බොහෝ දෙනෙක් ටික කාලෙකට පස්සේ දිස්ත්‍රික් උසාවි බංකුකුවල වාඩිවෙලා ඉන්නවා දකින්න ලැබෙනවා දික්කසාදය ලබා ගන්න. 

ඇත්තවශයෙන්ම දික්කසාදය බලාපොරොත්තුව සිටින තරුණ සැමියා සහ බිරිඳට වඩා දුකක් දැනෙන්නේ ඔවුන් සමඟ එම බංකුවේම හිඳන් සිටින ඔවුන්ගේ වියපත් දෙමව්පියන් දකිනවිටයි.

‘නෝ ෆෝල්ට් ඩිවෝස්’ (අනෙකාගේ වරද පෙන්වා දෙනවා වෙනුවට), ක්‍රමය මඟින් ඉදිරියේදී වඩා ඉක්මනින් දික්කසාදය ලබා ගන්න පුළුවන් වේවි’.  හොඳ දෙයක්.

ක්ෂණයකින්, සිතු පමණින් විවාහ වීමට ඉඩ සැලසීම නරකයි (විවාහ වෙනවා කියන්නේ ටු මිනිට්ස් නූඩ්ල්ස් කෑමක් නෙවෙයි).

අඩුම තරමින් මාසයක් වත් නම් දීලා රෙජිස්ත්‍රාර්ට බලා ඉන්න ඉඩ හරින්න ඕන. ඒ මාසය තුල කි දෙනක් තම අදහස වෙනස් කරගන්නවද කියලා එතකොට බලන්න පුළුවන්.

අද විවාහ වෙනකොට පාර්ශවයන්ගේ හැඳුනුම් පත් පමණයි බලන්නේ. කලින් බැන්ද බොහෝ අය නැවත බඳිනවා, දික්කසාද නොවී. බඳින්නට ප්‍රථම රෙජිස්ට්‍රාර් මේවා පිළිබඳව සොයා බලන්න ඕන; නමුත් බලන්නේ නැහැ.

ඕස්ත්‍රේලියාව, නව සීලන්තය වැනි රටවල මේවා තදින්ම බලනවා.

හැබැයි, ශ්‍රී  ලංකාවේ සෑම ජන කොටසකටම විවාහ නිතිය එක හා සමාන වෙන්න  ඕන.  කණගාටුවට කරුණ, අද එහෙම නැහැ.

සමහරු අවුරුදු ගණන් උසාවි ගාටද්දී, සමහරු උසාවි නොගොස් ආගමික පුජකයන් මඟින් පහසුවෙන් දික්කසාද වෙනවා.  සහකාරියන් 1 කෙනෙකුට වඩා තියා ගන්නා අය ඉන්නවා, ආගමික නීති ඉදිරිපත් කර.  මේවා නරකයි, අසාධාරණයි.

රජයට මේවා වෙනස් කරන්න අමාරු බව පිළිගන්න වෙනවා.  ඒ අයම ඉදිරිපත් වෙලා පොදු නිතීයට යටත් වෙන්න කැමතියි කියනවා නම් තමා හොඳ.

ඇතැම් විවාහක පාර්ශයවයන්, මුහුණ පුම්බාගෙන තම ප්‍රතිමල්ලවයා නොරුස්සන අයුරින් කතාබහ කරනවා පමණක් නොව ඔවුනගේ ඇඟටද කඩා පනී. අධික ලෙස කෝපයටද පත්වේ.

කොළඹ 7 ගෙදරක හිඳ, පෑලියගොඩ කැළණි පාලම යට තියෙන පුංචි ලී ගෙදරකින් නැවතුනු පවුලක් තියෙනවා. ඒ වැරදි තිරණ සහ බලාපොරොත්තු නොවූ පරිදි ආ දුක්, කරදර කම්කටොලු නිසා. ඉතාම ශෝචනීය පවුලක්.

අද විවාහ මංගල්‍යය වල පහත රට මනමාලයන් උඩරට ඇඳුම අඳිනවා. එදා එහෙම කලේ නැහැ. සෑම කෙනෙක්ම  උඩරට ඇඳුමට සැබවින්ම ගරු කළා.

අද සමහර විවාහ මංගල්‍යය හරියට සමාජ ශාලා නර්තන වාගෙයි.  තරු පහේ හොටල් වල පැවැත්වෙන  සමහර විවාහ මංගල්‍යය ඇත්තටම අපේ රටේ ඒවාද කියා සිතෙනවා.  ඉතා යම්තම් ඇඟ වැහෙන්න ඇඳි ඇඳුම්  (දුහුල් ඇඳුම්) ඇඳගත් ලලනාවන්ගේ නෘතයන්, මාධ්‍යධරණී සංස්කෘතියට අයත් ලලනා බෙලි ඩාන්ස්, කාන්තා පස්සාවල්  ගැස්සීම ආදියයි මේවායේ පෙන්වන්නේ. 

මනමාලයා සහ මනමාලිය කථා පවත්වන විවාහ මංගල්‍යය දැන් තියෙනවා – හොඳට කරන්න පුළුවන් නම්  හොඳ දෙයක්. නමුත් ප්‍රශ්නය බොහෝ තැන්වල,  ඒ අය මොනවා කියනවද කියලා ඒ අයම දන්නේ නැහැ.

සැමට පේන්න මනාලයා සහ මනාලිය ආලිංගන නැටුමේ යෙදෙනවා. හොඳයි. මනාලිය තම පියා සමඟ ද නැටීමේ තේරුමක් නැහැ. ඇය වෙනෙකකු සතුවී හමාරයි.

එදා සිංහල සිරිතට අපේ විවාහ මංගල්‍යය උත්සවයකදී කවුරුත් ගරු කරන පවුලක වැඩිහිටියෙක්, දෙන්නෙක් නැගිට මනා කථාවක් කළා, නව යුවලට හොඳ උවදෙස්/පණිවුඩ දෙන.

අද  තරු පහේ හොටල වල පැවැත්වෙන සමහර විවාහ මංගල්‍යයන් හි පෙන්වන්නේ ෆේස් බූක් වලින් උපුටා ගන්නා ලද දෙදෙනාගේ විකාර පින්තුර ලැප්ටොප් එකකින්විශාල  ස්ක්‍රීන් එකකට දමා පෙන්වීමයි.  හොඳට පීරා බලන්න – ඒ සමඟ දෙන බටහිර පන්නයේ පණිවුඩය: ‘ඔබ දෙදෙනා එකිනෙකාට සැබවින්ම  ප්‍රේම  නොකලහොත් වෙනත් කෙනෙක් පැමිණ ඒ ප්‍රේමය අනෙකාට ලබා දෙනු ඇත’ වැන්නකි.

අප දන්න පිටිසර ගමක මඟුල් ගෙයක් – මනමාලියගේ මාමා කෙනෙක් මගුල් ගෙදරකදී ඉංග්‍රීසියෙන් කතාවක් කරනවා කියලා අපට කල් තියාම කියා තිබුනා, එයට ලැස්ති වී ඉන්න කියා. අපි හිතුවේ නිකමට කීවාය  කියලා. මෙන්න මොහු හොදටම බී, රතු ටයි එකක් එහෙම දා, කතා කිරීමට් නැගිට්ටේය. මනමාල ජෝඩුව දිහා බලලා ඒ,බි කිව්වා. මනමාලිගෙයි මනමාලයාගෙයි අම්මා තාත්තා දිහා බලලා සි ,ඩී,ඊ , එෆ් කිව්වා. අයි ජේ කේ එල් එම් එන් ඕ කියලා ඉස්සරහා හිටි අමුත්තන්ව ඔලුවෙන් පෙන්නුවා. පි, කිවූ, ආර් කියලා වම්පැත්තේ අයව හිසින් පෙන්නුවා. එස්, ටි, යු, වී කියලා දකුණු පැත්තේ අයව හිසින් පෙන්නුවා. ඩබ්ලිව්, එක්ස්, වයි, ඉසෙඩ් කියලා පිටිපස්සෙ කට්ටියට අත දික්කරලා, තෑන්ක් යු කියලා ඉදගත්තා.

සමහරු හිතාගෙන ඉන්නේ කාන්තා පාර්ශවය ඉන්නේ, මහත්වරුන්ට උයලා පිහලා කන්න දෙන්න තමයි කියලා.

එක පොල් ගෙඩියක් ගා නොදේ, එක ළුණු ගෙඩියක් සුද්දකර නොදේ, බිරිඳට.

නිවෙසේදී හැන්දෑ කාලයේ මත්පැන් බීමට හුරු පුරුදු ඇතැම් සැමියන් රූපවාහිනි නරඹන්නේද මත්පැන් තොලගාමිනි. මේ අතර අධික ලෙස දුම්වැටිවලටද ඇබ්බැහි වූවන්ද බොහෝයි. බිරියට වඩා බෝතලයට ආදරය කරන මෙවැනි සැමියන්ට කටට රස මසවුළු පිසීම හැර වෙනත් වැඩකට කාලයක් බිරියට නොලැබේ.

සැමියා ගෙදර සිටින සති අන්තයේ සහ නිවාඩු දිනවල ඇතැම් බිරින්දෑවරුන් නිවාස හිර අඩස්සියේ පසුවන කෝකිවරියක් සහ වේටර්වරියක් බවටද පත්වේ.

ඇතැම් සැමියන් උග්‍රතම ආඥාදායකයකු ලෙස නිවෙස තුළ හැසිරේ. එවැනි සැමියන්ට බිරින්දෑවරුන් ඇත්තටම ආදරය කරත්ද? බිරිය යනු නිවෙසේ හුදෙක්ම වැඩකාරියක්ද, මෙහෙකාරියක්ද නොවේ.  ඇයට නිසි තැන අහිමි කලහොත්, ඇයද ඒ දේම යම් දිනක ඔහුට කිරීමට ඉඩ ඇත.

දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ට මුහුණ නොදුන්, දුක් කරදර, හැලහැප්පීම්, අඬදබර ආදියෙන් තොර විවාහ දිවියක් ඇද්ද යන්නත් ප්‍රශ්නයකි – බාධක මැද ගැලුවත්, ගඟක් කිසිදා පහලට නොබසියි.

දවසක් අම්මා අපේ ගෙදර එනකොට මම දරුවාගේ නැපි ගලවලා, ලොකු  නිල් බේසමේ දාලා නාවනවා.  වයිෆ් TV බලමින් සිටියා. අම්මා සිය වේදනාව යටපත් කරගෙන, හිනා වෙලා ‘හරි හොඳයි’ කියා ගිහින් වය්ෆ් එක්ක  TV බැලුවා.

බහුතර පිරිමි අතර අතින් අතට මාරු වේවි යන කාන්තාවට තමයි සමාජය දොස් කියන්නේ. නමුත් ප්‍රශ්ණය ඊට වඩා ගොඩාක් සංකීර්ණයි.

කාන්තාවගේ සුරක්ෂිත බව රැකිමේ වගකීම භාර ගෙන තියෙන අය අතින් පවා කාන්තාවගේ ආත්ම ගෞරවය පමණක් නොව සිරුරද විනාශයට පත් වනවා නම්, ඇයට කොහිද සරණක්?

ගැහැණුන්ට අත උස්සන එක අනුමත කරන්න බැහැ. ඒක ‘නියම’ පිරිමිකමට ආදේශ කරන්න පුළුවන් දෙයක් නෙමෙයි.

මොනම දේකටවත් අත උස්සා සැමියෙකුට පහරදෙන කාන්තාවකගේ පහත් ක්‍රියාව අනුමත කරන්න බැහැ. ඕනෑම ප්‍රශ්නයක් සාකච්ඡා කර, වැදගත් විදිහට විසඳා ගත යුතුයි.

බිරිඳට තඩිබාන පුරුෂයා නීචයෙක්. දැන දැන පිරිමියාව කෝප, ප්‍රකෝප කරන ගැහැණිය අසමජ්ජාතියෙක්.

පාර්ශවයන් දෙකම  දැන ගන්න ඕන වචන සමහරවිට වස විස වලටත් වඩා දරුණු බව.

චතුර ලෙස සහ බුද්ධිමත්ව තම දුක කීමට ගැහැණියට  සහජයෙන්ම හැකියාව දී ඇත.  පුරුෂයාද සිය චතුරත්වය සහ බුද්ධිය පුරුදු පුහුණු  කරගත යුතුයි (මත්පැන් බීමෙන් නොවේ).

අතින් පයින් නොව කටින් ප්‍රශ්න විසඳා ගැනීමේ මහඟු බලය පිරිමින්ද ප්‍රගුණ කරවා ගත යුතුයි. ගැහැණියකට පහරදෙන පුරුෂයන් ඉදිරි අනාගතයේදී බොහෝදුරට නතරවනු ඇත්තේ හිරකුඩුවෙනි.  හැදෙන දරුවන් සිටින පවුලක දෙමවිපියන් මෙය අවධාරණය කර ගත යුතුයි.

අපේ රටේ බොහොමයක් ගැහැණු (විවාහක හෝ අවිවාහක) තදින්ම පතිවත රකිනවා, ඒක සුභවාදී දෙයක්.  මේවා පාලනය කරගන්න බැරිවුනොත් මුළු සමාජ තන්ත්‍රයම කැඩී යන්න පුළුවන්.

ගැහැණියකට තමාගේගේ සිත පාලනය කරගන්න පුළුවන් වෙන්න ඕනෑ පුරුෂ පාර්ශවයට වඩා.  වැරදි මාර්ගයට ගැහැනියක් පුරුදු උනොත් එයාගෙන් ගන්න දෙයක් නැහැ. එතකොට ඒ  සමාජයත් ඉවරයි.

 ‘හිත හොඳ ගෑනි හැමදාම බඩින්ලු’ – මේක වැරදි කියමනක්, වෙනස් කරන්න කාලය ඇවිල්ලා.

 ‘ගැහැණු කවුරුද වරදේ නොබැදෙන’ – මේක වැරදි කියමනක්, වෙනස් කරන්න කාලය ඇවිල්ලා.

ගැහැණිකගේ වේදනාව, දුක, කදුළු සෝ සුසුම වැටහෙන්නේ තවත් එබඳුම ගැහැණියකටම පමණක් යයි කියනවා. මෙහි විශාල ඇත්තක් තියෙනවා.

ගුණදම් වඩන හොඳ කාන්තාවෝ රටට දැයට ආදරය කරුණාව කියාදෙන ආදරණිය අම්මාලායි.  ඒ අය අප හඳුන්වන්නේ ගෙදර බුදුන් කියාය.

අපේ දෙමවුපියන් වැඩිහිටියන් උගැන්වූ පරිදි සමහර දේවල් තියනවා.  විවාහය ජීවිතයේ එක් වරක් පමණක් කරන දෙයක් නම් වඩා අගනේයි.

විවාහයේදී අඩුපාඩු/ කරදර තිබෙන්න පුළුවන්, නමුත් බොහෝ දේවල් ඉවසා දරා ගන්න ඕන.

 ‘අපි රෙජිස්ටර් උනා පමණයි, විවාහ උනේ නැහැ; ඒ නිසා ඩිවෝස් වෙමු’ කියා කියන අලුත බැඳපු යුවල් ඉන්නවා. මේ අයට අන්දකය්ප්පුව හැදිලද? රෙජිස්ත්‍රාර් උනා කියාන්නේ බැන්දා කියලා කියන  එක බව මේ අය දන්නේ නැද්ද?

පිරිමි ආවේ ‘අඟහරු’ ලොවින්, ගෑනු ආවේ ‘වීනස්’ ලොවින්. ඒ කියන්නේ පරස්පර ලෝක දෙකක්; ඒ නිසා එකිනෙකා තේරුම් අරගෙන එකිනෙකාට ගරු කර ජීවත්වීම වැදගත්. බුද්ධිමත්ව සිටියොත් සතුටින්, සාමයෙන්, සමාදානයෙන්  ජීවත්වෙන්න පුළුවන්.

කැලේ ඉන්න සත්තුත් පවුලක් වශයෙන් එකට ඉන්නේ දරුවන් වදන කාලෙට. පැටවූ ලොකු වෙන කොට පිරිමි සතා රැලෙන් අයින් වෙනවා. නමුත් මිනිසා සැමදාම බිරිඳ සහ දරුවන් සමඟ එක වහල යට ඉන්න ඕන. අමාරු දෙයක් තමයි, හැබයි, හරියට, හොඳට කරන අය එමට ඉන්නවා. මේ ‘කළාව’ ඉගෙන ගන්න ඕන දෙන්නම.

තමන්ට ගැලපෙන, තමා ගැන අවබෝධයක් ඇති කෙනෙක් විතරක් බැඳගන්න.

පුළුවන් තරම් සිතුම් පැතුම් වලින්,  ගතිගුණ, ගුණ ගරුක ආදිය අතින් සමාන වූ කෙනෙක් සහකරු/කාරිය කරගන්න බලන්න. බැන්දට පස්සේ අඩුපාඩු බලලා වැඩක් නැහැ.

කසාදයට කෙනෙක් තෝරාගන්නා විට හමේ පාට, බොරු හුරතල්,  බාහිර පෙනුම වගේ දේවලට රැවටෙන්නේ නැතුව ජිවිත කාලයටම තමන් එක්ක ඉන්න, අභ්‍යන්තරය ලස්සන කෙනෙක් තෝරාගන්න.  වැදගත් විදියට අවුරුද්දක් ආශ්‍රය කළා නම් (2ක්  නම් තමා හොඳම), හොඳ මොළයක් තිබේ නම්, තමන්ටම වැටහෙනවා.

මාගේ මිතුරෙක් කිවූ කථාවක්: ‘මම විවාහ වුණේ යෝජනාවකින්.  නෝනාගේ නිවුන් සහෝදරයා සහ නෝනාගේ අම්මගේ නංගි අපි කසාද බඳීනකන් වටේ කැරකුන තරමක්.  කොටින්ම ආපි සාලේ කථා කරනකොටත් කවුරුහරි ඇතුලේ කාමරේක ඉන්න බව අඟවනවා.  බඳිනකම්ම දුන්නා  ෆුල් ගාඩ් එකක්’.

අනුකම්පාවට  බඳින්න එපා, ආදරයට මිසක්.

කාර් එකේ/ගෙදර ලොකු කමට, ලොකු නෑයන්ට රැවටිලා බැඳලා පස්සේ දුක්වෙන අය ඉන්නවා.

මංගල යෝජනා උඩ බැඳීම කලාට කමක් නැහැ. හැබැයි කලක් ආශ්‍රය කර බලන්න – කළින් කීවාක් මෙන් අවමව අවුරුද්දක්, හොදම අවුරුදු 2ක්.

මාගේ ඇවැස්ස සහෝදරයෙක් සිය මනමාලිය  බලන්න යනකොට ඒ ගෙදර ලස්සනට මල් වවා ගෙදරත් බොහොම පිළිවෙලට කෑමත් හොඳට, රසට තිබුණි.  නැන්දම්මා පම්පෝරි ගැසුවේ සියල්ල මනමාලිගේ වැඩ කියයි. ගෙදරට ඇය කැන්දන් ආවට පසුවයි  දන්නේ හරියට තේ එකක් හදා ගන්න බැහැ කියා. අර ගෙදර පිළිවෙලට තියාගෙන ඔක්කොම වැඩ කරන්නේ මනමාලිගේ අයියාගේ නෝනාය.

සමාජය කැතම කියන කෙනා (කාලගෝල වගේ) ඔබට හමුවූ ඇතුලත ලස්සනම කෙනා වෙන්න පුළුවන්. අඳුනා ගත්තාට පස්සේ  එයා ඔබේ ජීවිතේ බාහිරෙන්ද පෙනෙන ලස්සනම කෙනා වෙයි.

ස්ත්‍රිකට විවාහය උතුම්ය. ස්ත්‍රියකට ආරක්ෂාව වැදගත්ය. ස්ත්‍රියක විවාහය තුළින් (පුරුෂයාට වඩා) ආදරයත්, ආරක්ෂාවත්, නීතිමය සුරක්ෂාවත් බලාපොරොත්තු වන්නීය (නමුත් වර්තමාන සමාජයේ දී බොහෝ දුරට  ඇයට නොලැබෙන ප්‍රධානතම දෙයත් එයමයි).

පවුල ඇතුලේ ඇතිවියහැකි තණ්හාව, ක්‍රෝධය,ඊර්ශ්‍යාව, කුහකත්වය, වංක බව  – මේවා ඉබ්බෝ දාලා, දම්වැල් දාලා නතර කරගන්න ඕන දේවල්.

ගැහැණියකුට එක බැල්මෙන් පිරිමියෙක්ව වසඟයට ගන්න පුළුවන් කියලා කියමනක් තිබේ. පිරිමි ගැහැනියක දැපනේ දාලා අල්ලගන්න නොයෙක්  ක්‍රම සහ විධි තියෙනවා  – බොහෝ දුරට මුදල්, සමාජ තත්ත්වය, බලය, යාන වාහන ඇම හැටියට පිරිමි යොදා ගන්නවා. දුප්පත් මිනිස්සුන්ට ඒ අවස්ථා අඩුයි.

තහනම් පෙම කිසිදා හොද දෙයක් නෙමෙයි.

අනියම් සබඳතා කියන දේ අද හරිම සුලභ වෙමින් යයි. මුළු සමාජයම ගිලගන්න පුළුවන් මේවාට.  ආශාවන් වලට වහල් නොවිය යුතුයි. 

සැමියාට/බිරිඳට  ද්‍රෝහී වෙන අය කොපමණ නම් අප සමාජයේ ඇද්ද? එය කෙනෙකුට තම සහකරු/සහකාරියට කල හැකි ලොකුම ද්‍රෝහී කමයි.  එවැනි පවුල් බොහෝ විට සාර්ථක නොවේ.

තමන්ගේ සැමියා/බිරිඳ  තවත් ගැහැණියකට/පිරිමියෙකුට සම්බන්ධවීම අනිත් අසරණ පුද්ගලයාට දරා ගන්න අසීරු දෙයක්. ඉවසීමෙන් කටයුතු නොකලොත් මුළු පවුලම අවුල් වෙනවා පමණක් නොව පුද්ගලයින් ලෙඩුන් බවට පත්වෙනවා.

සමහරු අපරාධකරුවන් බවට පවා පත් වෙනවා.

කාන්තාවක් වැඩියෙන් පරිස්සම් වෙන්න ඕන තමන් අසරණ වුනහමයි කියා කියනවා. තුන් ලෝකයේම සිටින ‘අනංගයන්’ උදව්වට, අනුකම්පාවට එති. සැමියාට කරදරයක් වුණා නම්, හදිසි අනතුරක් වගේ වේලාවකදී,  ඒ අවස්ථාවේ තමන්ගේ පියා, සහෝදරයා, පුතා හැරෙන්න අනෙක්  පිරිමි  පමණට වඩා විශ්වාස කරන්න හොඳ නැත කියා කියනවා.  

විවාහ පාර්ශවයක් වෙනත් කෙනෙකු සමග අනියම් සම්බන්දතාවයක් ගොඩ නගා ගනු ලබන්නේ බොහෝ විට විවාහ දිවිය තුල ඇති වන විවිධ ප්‍රශ්න නිසායි. එය බොහෝවිට ලිංගික හෝ ආර්ථික ප්‍රශ්න, අදහස් නොගැලපීම් සහ මානසික සුවය  වැනි තත්වයන් නිසා සිදු වන බව මතය වේ.

අනියම් සම්බන්දතාවයක් පටන් ගැනීම යනු බොහෝ විට එම විවාහය දෙදරා යාමට හෝ අඩු තරමින් ඉරි තැලීමට සාධක විය හැකි කරුණකි. එබැවින් අනියම් සම්බන්ධතාවයක් පටන් ගැනීමට පෙර බොහෝ දුර ඒ ගැන සිතා බැලිය යුතුය.

සමහර පිරිමි සහ ගැහැණු ලිංගික වශයෙන්අනෙකුන්ට වඩා සක්‍රීයයි.  නමුත් තම ආවේග  ශිෂ්ඨ සම්පන්න ලෙස පාලනය කර ගැනීම ඔවුන්ගේ සමාජමය වගකීමයි.

බොහෝ අය ලිංගිකත්වය පිලිබඳ විනයක් නැතුව කටයුතු කරන්නේ ඒ අය කුඩා කාලයේ ලිංගිකව අපයෝජනය වූ අය නිසා විය හැකියි.  ඒ අයට අපේ අනුකම්පාව හිමි විය යුතුයි.

ලිංගිකත්වයෙන් තොරවූ සාර්ථක විවාහ අපමණය.

වයසට යනකොට බහුතරයක් පවුල්වල ඇතිවෙනවා  ‘මුස්පේන්තු’, ‘සන්නි’ රෝගයක්: දෙන්නාට දෙන්නා ‘ඇලර්ජික්’.

අපේ රටේ සමහර විවාහක යුවලන් දරුවන් ලැබුන පසු එකිනෙකාට දක්වන සැළකිල්ල උවමනාවෙන්ම අඩු කර ගනිත්.  උදාහරණයකට කාන්තාවක් ‘දැන් මට ළමයින්ගේ වැඩ’ කියමින් පුළුවන්කමක් තිබුනත් සැමියාගේ පුද්ගලික අවශ්‍යතා ගැන තැකීමක් නැත.  සැමියා හවස මහන්සිවී ගෙදර ආවත් කන්කෙඳිරි.

මෙවැනි පවුල්වල – සැමියා හෝ බිරිඳ තමන්ට වෙන ‘අඩුපාඩු’ වෙනත් විධියකින්පුරවා ගන්න හදන්න පුළුවන්; එවිට එවැනි දේවලින් පවුල් කැඩී යන්න පවා පුළුවන්.

සමහර කාන්තාවන් ළමයින් ලැබුන පසුව ‘දැන් ළමයින් ලොකුයි’ කියමින් හෝ ‘දැන් අපිට එලොවට වැඩක් කර ගැනීමට කාලය ඇවිත්’ කියමින් සැමියාව ප්‍රතික්ෂේප කරනවා.  මේ අතරේ, සැමියා මේ ගැන උරණ වුනොත්, වෙනත්  ප්‍රතිචාර පෙන්වුවහොත්, කරන පින්දහම් ටිකත් අමතකවෙලා, ‘3වන ලෝක යුද්ධයට’ මුල පුරනවා.

කල්ගත වන විට විවිධාකාරයේ අතෘප්තිකර හැඟීම් උත්සන්න වේ. බිරිය තමන්ට ඇහුම්කන් නොදෙන බවත්, තමන් ගැන උනන්දුවක් නැතිකමත් සමහර විට සැමියාට දැනෙනු ඇත. බිරියටත් එසේමය. මේ හරහා විවාහ දිවියේ අරමුණු වෙනස්කම් නිසා ගැටුම් පැනනඟී.

හුදු ලිංගික ආශාව නිසා අනියම් සම්බන්ධතා පටන් ගන්නා තැනැත්තා හෝ තැනැත්තිය කවදාවත් හොඳ සහකරුවෙක්/සහකාරියක් වන්නේ නැත.

ආගමික පැත්තට වඩාත් නැඹුරුවීමෙන් යහපත් පවුල් ඒකකයක් බිහිකර ගැනීමට හැකිවේ.

නමුත්, කොයි දේත් සීමාවක් තිබේ. විශේෂයෙන්ම එක් අයෙක් ආගමික නොවේ නම්.

පිරිමියා මුලිකවී තීරණ ගන්නා, මුදල් මුලිකව කටයුතු කෙරෙන සමාජයක, ගැහැණියට නියම සමතැන ලැබීමට තව කාලයක් ගතවේවි.

ගැහැණිය වනාහි හැඟීම් වලින් තොර, ගෘහස්ත කාර්යයන් ඉටුකරනා නිල නොලත් දාසියක් නොවේ. බටහිර රටවල කාන්තාවන් හිමි කරගෙන තිබෙන අවස්ථා තවම අපේ කාන්තාවන්ට බොහෝ අංශ වලින් උදාවී නැහැ.

බටහිර කාන්තාවන්ට වාගේ නොවේ, ආසියාවේ කාන්තාවන් පිරිමින්ගෙන් හුඟාක් ගුටි කයි. මෙය ඉතා නරකයි.

මොන කාන්තා සංවිධාන‍, නීති උපදේශක සේවා, පොලිසි තිබුනත් පැමිණිලි විභාග කරද්දී දෙන්නා සාමදාන වෙලා ආපසු ගෙදර ගොස් බිරිඳට ගහනවා නම් පැමිණිලි කලාට, දඬුවමක් විදියට; මේ වගේ පිරිමි පුනරුත්ථාපනය කරන්න ඕන. 

පවුල් උපදේශක සේවා ලබා දෙන්නා ඕනේ ඒ අයට.  දැඩි, දඩබ්බර නිතර  ලොකු පවුල් අපරාධ කරන  අපරාධකරුවන් සිරේ යැවිය යුතුයි.

අපේ  සුපිරි ගායිකා ප්‍රියානි ජයසිංහ මහත්මිය සහාසික මරණයකට ලක්වුවා. ඇගේ ස්වාමියා තමා චුදිතයා වුයේ.

පොලිසි ගාව ගැනීම නිසා කැඩුණු විවාහ අපමණ බවත් අප අමතක කල යුතු නැහැ. මන්ද, මනුෂ්‍යයන් යනු ඉතා සංවේදී කොට්ටාශයක් නිසා. ‘මගේ බිරිඳ මාව පොලිසි ගෙනිච්චා’ කියා සිතේ තරහක් ජනිත කරගන්නවා,කවදාවත් යවාගන්නේ නැති.

20වෙනි ශත වර්ෂයේ මැද භාගය වනවිට ඇමෙරිකාව කාන්තා අයිතිවාසිකම්, ‘කාන්තා හඬ’ පිළිබඳව නව, විශ්මිත  පෙරලියක් ඇතිකර,  එය ලොව අන් රටවල ටද (ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු) අනුකරණය කරවීමට සමත් වෙලා ඉවරයි.  එය වසර සිය ගණනක්  තිස්සේ සමාජය සිතු සහ ක්‍රියාකළ අයුරු  වෙනස් කිරීමක්. 

එහි යහපත් ප්‍රතීඵල ලෙස ගැහැණුන් හට සම රැකියා අවස්ථා, සම වැටුප්, හිංසන විරෝධය, අඩු අවතක්සේරුව, චන්ද අයිතිය, ස්ත්‍රී දුෂණ/මිනීමැරීම්  අඩු වීම සහ ඔවුනට සමාජයේ වැඩි ගෞරවයක්/ උසස් තැන් ලැබීම ආදිය සඳහන් කරන්න පුළුවන්.

අද බටහිරකරණය වී ඇති සමාජවල අයහපත් ලක්ෂණ ලෙස දක්වන්න පුළුවන් වන්නේ දික්කසාද අධික වීම, කලින් මෙන් නොව විවාහ නොවී සිටීන වැඩිහිටි සංඛ්‍යාව වැඩි වීම, අයිතිවාසිකම් පතා වන  පිරිමි/ගැහැණු  අතර ඝට්ටන/අපරාධ  වැඩිවීම, ගබ්සා වැඩිවීම්, ගැහැනුන් විසින් පිරිමින්ට පහරදීම්,  දෙමවිපියන් දෙදෙනෙක් යටතේ ජිවත් නොවෙන දරුවන් සංඛ්‍යාව වැඩිවීම ආදිය සඳහන් කරන්න පුළුවන්.

ඒ රටවල සම ලිංගික සබඳතා ඉහළ යාමට ප්‍රධාන හේතුවක් සාම්ප්‍රදායික විවාහවල වන අසාර්ථකත්වය.               

ලංකාව වැනි රටවල පවුල් දෙක එකම ‘සමාජ තත්වයේ’ වීම විවාහයේ සාර්ථකත්වයට හේතුවක්, නමුත් එය හොඳ/අවශ්‍යම  දෙයක් නොවේ. වැදගත් වන්නේ දෙදෙනාගේ අදහස් ගැලපීම, ආගම/චාරිත්‍ර/වාරිත්‍ර වල එකඟතාව වැනි දේවල්.

යුවලක් අතර සම්භන්ධය තදින් බිඳී තිබෙනවිට එය නැවත පිළිසකර කිරීමට කාලය අවශ්‍යයි. දෙදෙනා කලකට තාවකාලිකව වෙන්ව සිටියත් කමක් නැහැ. නැවත එක්වී සතුටින් ජීවත්වීමට පුළුවන් සැම වෑයමක්ම දැරිය යුතුයි.

බිරිඳ දැනගත යුතුයි තම ස්වාමියාට සලකන්න, ගරු කරන්න, විශේෂයෙන්ම ළමයි සහ පිට අය ඉදිරිපිට.  එවැනි පවුල් සාර්ථකයි.

සමහර සැමියයි බිරිඳයි එක්කෙනෙකුට අනෙකා අප්‍රියයි. සමහර අය මුහුණටම කියනවා ‘ඔයාව මට දකින්නත් අප්‍රියයි’ කියලා.

සල්ලි දැකපු ගමන් තමන්ගේ සිහිකල්පනාව නැතිවෙන අය, සල්ලි නිසා ඒ මේ අත බලන අය විවාහයට සුදුසු නැහැ. සල්ලි තියෙන වෙනත් කෙනෙක් හමු උනොත් තම සහකරු/සහකාරිය දමා යන්න මෙවැනි අය පැකිලෙන්නේ නැහැ.

සැකය තරම් පවුල් ජීවිත විනාශ කරන අන් දෙයක් නැති තරම්ය. සැකයෙන් ආරම්භ වන සමහර පවුල් ආරවුල් කෙලවර වන්නේ ජීවිත වලින් පවා වන්දි ගෙවමින්.

ඒ නිසා පවුල් සංස්ථාව තුල ඇතිවෙන ප්‍රශ්ණ තමන්ට නිරවුල් කර ගැනීමට නොහැකි නම් හොඳම කරුණ වන්නේ පැසුණු බුද්ධියක් ඇති තමනට සැබවින්ම ආදරේ ඇති වැඩිහිටියන්ගේ, හිත මිත්‍රයින්ගේ  පිහිට පැතීම සහ/හෝ  දැනට වර්තමානයේ ක්‍රියාත්මක වන හොඳ පවුල් උපදේශක ආයතන වල පිහිට පැතීමයි.

සමාව දියනොහැකි තරම් බරපතල වරදක් තිබෙනවා නම් හෝ දෙදනාගේ සම්භන්ධය නැවත කිසි දිනක ගොඩ නැගිය හැකි තැනට පත්වී තිබෙනවා නම්,  නීතියෙන් වෙන්වීමට කටයුතු කර (දික්කසාද), තමන්ගේත්, දරුවන්ගේ, පවුලේත්  ආත්ම ගරුත්වය ආරක්ෂා කරගැනීම තමයි තියෙන මගඟු පිළිසරණ.  හැබැයි දිකසාදය අවසානම තුරුම්පුව බව දැන ගත යුතුයි.

යුවලක් අතර සම්භන්ධය නැවත හදන්න බැරි තරමින් බිඳී තිබෙනවානම්, ඒ දෙදෙනාට කිසිම විදියකින් නැවත එකට  ජීවත්ව ඉන්න බැරි නම්, ඒ දෙදෙනා වෙන්ව  ජීවත්වීමේ වරදක් නැහැ. එය දෙදෙනාටම හොඳ දෙයකි. නැතිනම් ජීවිතය අපායක් වනු ඇත. කෙනෙක් කලින් මිය යාමට පවා ඉඩ තියෙනවා.

සමහරු උසාවිවල තපිනවා අවුරුදු ගණන්  දික්කසාදය ගන්න හරිම අමාරුයි.

මිනිස්සු බහු භාර්යා (නීති විරෝධී) වගේ දේවලට පවා සමහරවිට පෙලභෙන්නේ නීතියෙන් පිළිසරණක් (දික්කසාදයක්) ගන්න තියෙන අමාරුව නිසා.  ඒ වගේම, කළින් කීවාක් මෙන්, රටේ සෑම දෙනාටම, සෑම ජන කොටසකටම,  එකම විවාහ/දික්කසාද  නිතිය තිබිය යුතුයි.

බිරිඳ අලුත් සාරියක්/ඇඳුමක් ගෙනාවහම ඉස්සෙල්ලම පෙන්වන්න ඕනේ එයාගේ මහත්තයාට, මහත්තයා කමිසයක් කලිසමක්  ගත්තහම ඉස්සෙල්ලාම නෝනාට පෙන්වන්න ඕනේ.

කාන්තාවන්ගේ කොණ්ඩෙට  පෑන් විතරක් නෙවේ, පිරිමිත් පැටලෙනවා.

සැමියා හෝ පෙම්වතා කැමති විදියට කොණ්‍ඩ සැකසුවොත් ඔවුන් ඇයට සදා ආකර්ශනය වෙනවා නියතයි.

 ‘මාගේ මේ කොණ්ඩය මට  කටු අත්තකකි නමුත් මගේ සැමියාට එය සුවඳ මල් අත්තකි’ යයි සිතන කාන්තාවෝ ඇත.

පෙර කාලයේ බිරිඳ හෝ පෙම්වතිය ළඟ නැතිකොට පමණක් පිරිමින්ගේ ඇඟේ හැපෙන්න ආ ලැජ්ජා නැති බවලතුන් මේ මෑතක සිට පිරිමින්ගේ බිරින්දෑ ඉදිරියේත්  ඔවුන්ට උකුළු මුකුළු කරන රැල්ලක් ඇතිවෙලාලූ.  මාගේ මිතුරියකට ඔය ටික වෙලා: ඇය නිකන් සිට නැහැ; වයින් වීදුරුවක් ගෙන වැරදීමකින් වගේ අර විලිලැජ්ජා නැති බවලතිගේ යන්තම් විලිවැසුන ඇඳුම තෙමෙන්න හලා සැමට ඇසෙන්න ‘ඕහ් සොරි’ කියා කියලා. ඇගේ අනවශ්‍ය මනමාලකම එතැනින්ම නතර උනාලූ.

ඉතා සුපරික්ෂාකාරී ලෙස බැලුවොත් පෙනී යන දෙයක් තමයි බොහෝ පවුල්/දරු ප්‍රශ්නවලදී සමාජය (උදාහරණයක් ලෙස උසාවි, පොලිසි, මාධ්‍යය) තීන්දු තීරණ කරන්නේ ස්ත්‍රීයගේ පැත්තට වාසි වෙන්න. මෙයට හේතුව සමාජය ස්ත්‍රිය දෙස බලන්නේ අනුකාම්පාමයවූ  ඇහැකින්. එය හොඳ, විය යුතු  දෙයක්.

ඓතිහාසිකව අප රටේ කාන්තාවනට සිදුවී ඇති ‘තදබල අසාධාරණ’, හිංසන, ඒ වගේම දරුවන්ගේ  පෝෂණය  සහ දරුවන් ලොකු මහත් කිරීමේ වගකීම කාන්තාවටම  100%ක් භාර දීම වැනි හේතු නිසා. 

නමුත්, අද ලෝකයේ අපි සාධාරණව, පක්ෂග්‍රාහී නොවී  ප්‍රශ්නයක් දිහා බලන්න ඕන.  වැරැද්දට ස්ත්‍රී පුරුෂ භේධයක් නොමැතිව වැරදියි කියන්නත්, හරිදේට හරියි කියන්නත්, අපට ආත්ම ශක්තියක් සහ නිර්භීතකමක් තියෙන්න ඕනා. එවන් සමාජයකට වරදින්නේ නැහැ.

ගොඩාක් පවුල්වල තියෙන ප්‍රධානම ප්‍රශ්නය තමයි තමන්ගේ ස්වාමිපුරුෂයා හෝ බිරිඳ අනෙකාට හරිම නපුරු විදියට කතා කිරීම,  උස් හඩින් කතා කිරීම. විවාහකයාගේ බලාපොරොත්තුව වන්නේ ආදරය සහ සෙනෙහසයි.

මේ දෙගොල්ලොම අනෙක් කරුණු අතින් විවාහකයාට හරිම හොඳ වෙන්න පුළුවන්. හම්බකිරීම, දරුවන් ගැන අවධානයෙන් කටයුතු කිරීම, වැරැදි වැඩ නොකිරීම. නමුත් ප්‍රශ්ණය නම් –  දෙන්නාට දෙන්නා නපුරු වීම හෝ නපුරු වගේ පෙනීම. මෙය කෙසේ හෝ වලක්වා ගත යුතුයි, නැත්නම් මෙය මුළු පවුලම අඳුරු කරයි.

සෑම කාන්තාවකින්ම තමුන්ගේ මවගේ, අක්කගේ, නංගිගේ රූපයෙන් දකින්න. එතකොට හැම පිරිමියෙක්ම හැම කාන්තාවකටම ගෞරව කරාවි.  කාන්තා හිංසනය, දුෂණය අඩු වේවි.

බිරිඳට 45 පැනපු ගමන්හෝ ලස්සන මදිවෙච්ච ගමන් වයස 20-25 බවලතියන් මතක් කරගන්න පිරිමි ඉන්නවා. ඒ පවුල් ඉදිරියට යන්නේ නැහැ.

‘ෂුගර් ඩැඩි’ යන ආදර නමින් හඳුන්වන ධනවත් සීයාලා හොයාගෙන යන නැට්ටුක්කාරියෝ විශේෂයක් සිටිත්.  සියාලාව නැත්තටම නැති කරලයි ඒ අය නම් යන්නේ.

ගොඩාක් මුදල් තිබෙන වයසක පිරිමියෙකුගේ ඇඟේ එල්ලෙන්න බැලු  20 ගණන්වල කෙනෙක් සිටියාය.  සීයාගේ ඇන්ටිට අහුවී දිගට තිබ්බ හොඳ කොන්ඩේ කොටට කපාගෙන ආපසු ගෙදර ගියාය.

විවාහයට පෙර පිරිමි හොයනවා දඟකාර සුන්දර කෙල්ලක්. විවාහ උනාට පස්සේ ඇය  ‘නැට්ටුක්කාරී’ කියලා රණ්ඩු කරනවා. කාන්තාවන්ද එසේමයි. ඔතෑනි නිශ්ශබ්ද කොල්ලන්ට වඩා දඟකාර ක්‍රියාශීලී කොල්ලන්ට කැමතියි. හැබැයි බැන්ඳට පස්සේ, වැඩියෙන්ම ළමයි හම්බුනාට  පස්සේ, සැමියා කළින් කරපු සේරම අත් හැර ‘නෝන්ජල් බබෙක්’ වෙන්න ඕනේ.

වයසින් මුහුකුරා යනවිට බුද්ධිමතුන්ට වැටහෙනවා ආදරය කියන්නේ නිකම්ම නිකම් සුන්දර වූ දෙයක් පමණක් නොව ඉන් ඔබ්බට ගිය සංකීර්ණ, ආශ්චර්යමත්, කදිම  දෙයක් බව.  දෙදනා එකට වයසට යනවා.

මොන දෙය නැතත් අවංක, පිවිතුරු ආදරය ඇත්නම් ඒ ජිවිත ලස්සනයි.

ආදරය වනාහි පළ දරන, වටිනාකමින් මිලකළ නොහැකි, මහාර්ගසම්පන්න වූ වෘක්ෂයකි.  එහි අයිතිකරුවන් දෙදෙනාම එක්ව එය නිතිපතා පොහොර, වතුර දමා, අවශ්‍ය විට කප්පාදු කර, තද අව්, වැසි. කුනාටුවලින් රැකගෙන, ඉතාම ප්‍රවේශමින් රැක බලා ගත යුතුයි.

නිතිපතා බලාගෙන, වර්ධනය කරගත්තොත් එයින් ලැබෙන පළ වල වටිනාකම කියා නිමකළ නොහැක.  හරියට දිව්‍යලෝකයේ ගියා‌ක් මෙන් සැපකි/සතුටකි. 

නමුත්, නිකන්, ඔහේ වැඩෙන්න හැරියොත් පළදාව අඩුයි,  වතුර, පොහොර  වගේ දේවල් නොදැම්මොත් මැරිලාම යනවා. එතකොට පළදාවක් නැතුව ඒ දෙන්නත්, මැරිලාම වගේ යනවා.

බොහෝ අය කරන වරදක්, මෝඩ වැඩක් තමයි මුලදී වෘක්ෂය අර කියපු විදියට බලා හදා වඩා ගන්නවා, පසුව නොසලකා හරිනවා.

පිනට ලැදීවීම ඉතා හොඳයි. විවාහ ජීවිතයේදී පින්දහම් කිරීමත්, විවාහ ජීවිතයත් එකිනෙක නොගැටිමට වග බලාගත යුතුයි.

කාන්තාවක් විවාහනොවී ළමයෙක් ලැබීම අනුබල නොදිය යුතු දෙයක්. නමුත් එවැනි කාන්තාවකට සහ දරුවන්ට විලිලැජ්ජා නැතිව නිදහස්ව, ඔළුව කෙලින් තියා ජීවත්වීමේ වාතාවරණයක් අප රටේ තිබිය යුතුයි, බිහිවිය යුතයි.

ගෙදර ගිනි පිටට දීම නුසුදුසුයි. ගෙදර ගැටළු දෙන්නා කොහොමහරි කතාකර විසදාගන්න. වැරදි හදා ගන්න; සැකය ඇති කර නොගන්න.

හිත හොඳ වුනහම කරදර වැඩියි කියලා කියමනක් තියෙනවානේ. ඒ නිසා අපි අපේ සංවේදී සිත්  තද කරගන්න ඕන.

දෙන්නට දෙන්න අතර හොඳ විශ්වාසයක් ඇති වුනොත් ප්‍රශ්න ඇති වෙන්නේ නැහැ.  නමුත් කිල්ලෝට දෙකෙන් එකක හරි හුණු තිබුනොත් ප්‍රශ්න  විසදෙන්නේ නැහැ, උග්‍ර වෙනවා.

 ‘විවාහය’ යන අකුරු හතරේ ගැබ් වෙලා තියෙනවා කියන්නේ;  වී -විශ්වාසය, වා – වාසනාව, හ -හරි මග , ය –  යස ඉසුරු යන්නයි.

කැඩුණු පවුලක කවුද හරි කවුද වැරදි යන්න සමහරවිට බාහිරව ඉන්න අපට කියන්න අමාරුයි.

ප්‍රථම ප්‍රේමය සුන්දරම ප්‍රේමය කියනවා, නමුත් එය සුදුසුම ප්‍රේමය  නොවිය හැකියි.

ආදරය කරන්නා අනෙකාට මෙන්ම තමන්ටද ආදරය කරත්.

ලිංගිකත්වය ආදරය තුල අන්තර්ගත වූ දෙයක්. 

ලිංගිකත්වය යනු රාගය නොවේ.

වැරදි, පහත් කාමයේ නරක ආදීනව බොහෝය 

ආදරය මලක් නම් ලිංගිකත්වය,  ඒ මල තුල  ඇති පැණිය.  බඹරුන්, බඹරියන් එන්නේ ඒ  පැණි සොයායි.  පැණි නැති මල්ද ඇත, ඒවායේ සතුටින් වසන කෘමින්ද වෙත්. එම මල්ද සැපසේ වැඩේ.

ලිංගිකත්වය තොරවූ ආදරයක් තිබිය හැක.  සාර්ථක එවැනි සබඳතා අප්‍රමාණය.

ලෝකයට පේන්න විවාහ වීම අවශ්‍ය නැත. කැමති නම් අවිවාහකව ඉන්න, ඒකට කමක් නැහැ. හොඳින් ඉන්නයි ඕන.

අයෙක් විදෙස් ගතවී කැපකිරීම් කරන්නේ තම පවූල වෙනුවෙනි. මෙරට නතරවන පාර්ශවය දැන ගන්න ඕනේ දරුවන්ගේ සහ පිට රට සිටින සහකරු/සහකාරියගේ ගෞරවය රැකෙන පරිදි ජීවත්වීමට.

සැමියා – බිරිඳ අතර තිබෙන ආදරය දෙමව්පියන් – දරුවන් අතර තිබෙන ආදරයට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් එකක්. රාගය තිබෙන්නේ මුල් (විවාහක)  සම්බන්ධතාවයේ පමණයි.

දරුවෙක් ලැබු පසු මවක හැසිරෙන්නේ, ආදරය පෙන්වන්නේ, වෙනස් ආකාරයකටයි. පිරිමියා මේ බව වටහා ගැනීම වැදගත්.

බිරිඳ  තරුණියකව සිටි කාලයේදී මෙන් හැමදාම හැසිරේ යයි ස්වාමියෙක් බලාපොරත්තුවන්නේ නම් එය මෝඩ කමක් සහ පවුලේ ආරවුල් ඇති වීමට හේතුවක්.

දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ව ළමයින් අතර භේද ඇතිකරන දෙමව්පියන් මෝඩ දෙමව්පියෝ.

තාත්තාගේ අම්මාගේ වුණත්, තමන්ගේම වුණත් ’වැරැද්ද වැරැද්දම තමයි’. වැඩිහිටි දරුවෙක් නම් ඒක පෙන්වා දෙන්න ඕන, සාකච්චා කරන්න ඕන ඉතා ප්‍රවේශමෙන්, සංවේදී විදියට.

අපි අපේ පවුලේ අයගේ වැරදි පවුල ඇතුලේ කතා කලාට පිට අය එක්ක ඒවා කියන්න හොඳ  නෑ.

පවුලකට දරුවෙක් ලැබුනත්, නොලැබුනත්, දරුවන් විවාහ වී පවුලෙන් වෙන් වුනත් නැතත්, දෙදෙනා අතර ආදරය හා අවබෝධයයි වැදගත් වෙන්නේ.

දරුවෝ නැති අය ‘අපට බැදීම් අඩුයි’ කියලා හිත හදා ගන්න එකයි තියෙන්නේ, පවුල කඩාකප්පල් කර ගන්නේ නැතුව.

විවාහය පිළිබඳව අපේ රටේ සත්‍ය රස කථා කිහිපයක්, මනාලයාගේ හෝ මනාලියගේ බසින්:

මට ආපු යෝජනාවකදී මට දෑවැද්දට දෙනවා කියූ ඉඩමේ හරියටම කියපු පර්චස් ගාන තියෙනවාද කියලා අපේ මඟුල තීන්දු කරපු  පසු මනමාලයා මිනින්දෝරුවෙක් එක්ක ගිහිල්ලා ඉඩම මැනලා.  හැබැයි, ඒ එක්ක ගිහින් තියෙන්නේ අපේ මාමා කෙනෙක්ගේ පුතෙක්.  කියලා තියෙන්නේ විකුණන්න තියෙන ඉඩමක් කියලාලු. අපේ තාත්තාට ආරංචි වුනාට පස්සේ ගොඩාක් තරහ ගිහිල්ලා, මඟුල එතැනින්ම ඉවර වුනා.

මම ගාල්ලේ  බලන්න ගිය මනමාලිගේ ගෙදර පවුලේ මහ ගෙදර පෙන්නලා ඒක පවුලේ බාලයා වුණ මනමාලිට දැවද්දට දෙනවා කිව්වා.  ඔය වෙලාවේ මනමාලිගේ ලොකු අයියාගේ මුණ ටිකක් අමුතු වෙලා තියනවාත් මට පෙනුනා. මට ඔය දෑවැදි ගැන වගතුවක් නැති වුණත් විස්තර කිව්වාට පසු මගේ කිට්ටු මිතුරෙකු යම් කිසි සැකයක් ඔස්සේ විපරම් කළා.  බලනකොට ඒ පවුලේ මගුල් 5 ක් කරලා තියෙන්නේ අර ලොකු අයියාගේ නමට තියෙන ගෙදර පෙන්නලාලු.

මගේ යාළුවා මට හොරා බැන්දේ මම කැමැත්තෙන් හිටපු කෙනාව, හැබැයි මිනිහා තාම මගේ යාළුවා – ගොඩාක් දුරින්.

අපේ අයියා බලන්න ගියා මනමාලියක් මාතර. මනමාලියකගේ ලොකු අක්කා එයාට වැඩිය වයසින් අවුරුදු 20ක් විතර වැඩි අවිවාහක තැනැත්තියක්.  පසුව එලි වුනේ මනමාලි කියන්නේ ඒ අක්කා හුඟක් තරුණ වයසේදී ප්‍රේම සම්බන්ධයක් නිසා අවිවාහකව ලැබූ දරුවා.  ඒ පවුලේ උදවිය ඒක සැහෙන කාලයක් තිස්සේ වසන් කරලා තියෙන්නේ පවුල පිටින් මුල් ගමේ පදිංචියත් කාලයකට පෙර වෙනස් කරලා.

අපේ අයියා කෙනෙක් කන්ද උඩරටින් බැඳපු මනමාලි නම් හරි කම්මැලියි.  එයා ගෙදර බාලයා නිසා ඔක්කොම එයාගේ අතට පයට වැඩ කරලා දීලා.  දැන් එයාගේ අවිවාහක ලොකු අක්කා තමයි ඉවුම් පිහුම් සහ ළමයා බලාගැනිල්ල ඇතුළු ඔක්කොම ගෙදර වැඩ කරන්නේ.  ඒ අතින් මන් ගෙනා  මනමාලි ගොඩක් හොඳයි.

මගේ යාළුවන් දෙන්නෙක් උඩරට පළාතෙන් – මැද මහ නුවරින්, බැඳලා ඉගෙනගත්ත පාඩමට පස්සේ මම ඒ පළාතෙන් කටයුත්තක් කරගන්න බොහොම බයයි.  ඒගොල්ලන්ගේ ගෙවල් වල ඔක්කොම පාලනය කරන්නේ නෝනාගේ පවුලේ බවලත්තු ටික, පිරිමින්ට කට අරින්නවත් බැරි තත්වයක් තියෙන්නේ.

මම බලන්න ගිය මනමාලිගේ අක්කාට අවුරුදු 4 ක විතර ළමයෙක් හිටියා.ඒ ළමයා අක්කගේලු. කසාදෙට ඔක්කොම කැමතිවෙලා ලෑස්තිවෙලා තියනකොට දවසක් මම එහෙ ගිහින් ඉන්නකොට අර ළමයාගේ උපත් විස්තර තියන ෆයිල් එක මේසය උඩ තිබුනා.  මම නිකන් ඇරලා බලනකොට ළමයා හම්බවෙන්න කලින් ගත් රිපෝර්ට්ස් වල තියෙන්නේ මනමාලිගේ නම.  හැබැයි උප්පැන්නේ තියෙන්නේ අක්කගේ නම.

අසරණ සතෙකුට පිහිට වෙනවා කියන්නේ උතුම්ම ක්‍රියාවක්. 

අපි හිතනවාට වඩා සත්තු බුද්ධිමත්ය, ඒ අයට තේරෙනවා, අපට නොතේරුනාට. ඒ අය  සැම විටම අපව අධ්‍යනය කරනවා.

අහිංසක කැලෑ සතුන්ගේ ආරක්ෂාව එන්න එන්නම නරකයි.  බොහෝ විට වෙඩි කාපු අලි, දිවියෝ, ගෝන, මුවෝ වගේ  සත්තු මෙලොව හැර යන තත්ත්වෙට ඇවිල්ලා, බොහෝ විට වනජීවී මහත්තුරු/මහත්මීන් ඒ අයව  සොයා බලන්න එනකොට.

ඊයේ (14/10/2025) විතරක් අලි 3ක් මරලලු.

අලි තමන්ගේ ගෙවතු විනාශ කරනවා කියලා මිනිස්සු පැමිණිලි කරනවා. අලින් ජීවත්වන කැලය කපලා අපි පදිංචි වෙනකොට අලින් කොහේ යන්නද?

මඩකලපුව කෝච්චියට අලි කොච්චරවාත් අහු වෙනවා, තවමත් මේ ප්‍රශ්නයවත් අපට විසඳගන්න බැරි උනානේ.  කෝච්චි පාරේ රස්නෙට අලි එතනට එනවා;. අනික කෝච්චි පාර යන්නේ පෞරාණික අලි මංකඩවල් හරහා. කෝච්චියට පැයට km 10

 වේගෙන් හරි යන්න කියලා මේ අලි ටික බේරා ගනිමු.

මඩකලපුව කෝච්චියට අලි රොත්තක් අහු වෙලා මැරිච්ච වෙලේ බේරිච්ච අලි එතනින් ඉවත් නොවී විලාප තිය තිය හිටියලු දින කීපයක්.

මඩකලපුව කෝච්චියට පමණක් අලි මැරෙන්නේ ඇයි? රජරට කෝච්චියට අලි මැරෙන්නේ නැහැ හෝ ඉතා අඩුයි.

ඔබේ බල්ලා ඔබේ ගෙදර මුරකරන හැටි ඔබට ඕනා විදියට කියා දී හදා ගන්න පුළුවන්. සතුන්ට ආදරයෙන්ම කථා කරන්න; ඒකත් කලාවක්. ‘මියෝ අල්ලන්න, කුඩුවට ගිහින් නිදා ගන්න, ලේන්නු මරන්න එපා’  වැනි වැකි නිතර කීවාම තේරෙනවා.

බල්ලෙක්, විශේෂයෙන්ම පුසෙක්, ඉන්නවා නම් මියෝ ටික ඔක්කොම වඳ කරලා දෙයි.

ගෙදර ඇතුලට ආ ලේ මාපිලා  මරා ගෙදර අයගේ ජීවිත බේරාගත් පුසෙක් හිටියා. 

බල්ලන් පැය 24ම කුඩු වලට දමා හෝ දම්වැල් වලින් බැඳ තබන්න එපා.  බල්ලා සතුටින් සිටින්නෙක් වෙන්නේ නැහැ. නපුරු වෙනවා. ව්‍යායාම ලබා දෙන්න, බල්ලන්ව ඇවිද්දවන්න, ඔබද ව්‍යායාමයක් ඒ ගමන්ම  ලබා ගන්න.

සුරතල් සතුන්ට ආදරයෙන් කථා කරන විට ඔබේ ලේ පිරිසිඳු වෙනවා පමණක් නොව ඔබ අවට තිබෙන පරිසරයද, පිරිසිඳු, සතුටු සාධක එකක් බවට වෙනවා.

සතුන්ගේ හැසිරීම් ස්වභාවය  හැදෑරීමෙන්; විශේෂයෙන්ම ගෙදර ඇතිකරන සුරතල් සතුන්, දිහා බැලීමෙන්, ලෝකය, පරිසරය, ස්වභාව ධර්මය ආදිය ගැන හොඳ දැනීමක් ගත හැකියි.

මාළු ටැංකියක මාළු දිහා බලා ඉන්න – ධ්‍යානයකට සම වැදුනා වැනියි.

 මිනිස්සුන්ට වඩා සතුන්ගේ කරුණාව, කළගුණ තියෙනවද කියලා වෙලාවකට හිතෙනවා.

තිරිසන් සතුන් ඇතිකරන අයගෙන් අහලා බලන්න – සමහර විට තිරිසන් සතුන් මිනිසාට වඩා හොඳ නේද කියා ඔවුන් කියනවා නේද?

ගොඩබිම ලොකුම සතා අලියා  මාංශ අනුභව කරන්නේ නැහැ.

පරෙවියා/සැළලිහිණියාට උඩදී අනතුරක් නොවුනොත් ආපහු ඒ සතා උන්නු තැනටම  එනවා.

ගෙදරින් පිටවූ බල්ලා අතරමං නොවුනහොත්  හෝ වෙන අකරතැබ්බයක් නොවුනොත් ආපසු ඒ ගෙදරට එනවාමයි.

ගෙදර ඇතිකරපු බල්ලාව, පුසාව  මහළු උනාම, ලෙඩ උනාම හෝ ඕන නැති උනාම ගිහින් අත හැර එන්නේ ගුණමකු පුද්ගලයෝ.

සුරතල් සත්තුන්ව එපා වෙලා ගිහිල්ලා ඒ අයව අතරමං කරලා එන  අය හෝ ඒ සතුන්  විවිධ ක්‍රම වලින් මරා දාන අය පාපිෂ්ටයෝ.

දිනක් තමුන්ට ගෙදර බල්ලාගෙන් කරදර නිසා බිරිඳගේ ඉල්ලීමට බල්ලාව  රැගෙන ගොස් කැලේකට දමා ආපසු ඒමට බලද්දී මිනිහට ගිය පාර අමතක වෙලා. පස්සේ රවුම් ගහලා ගහලා පාර හොයා ගන්න බැරී වෙනකොට මිනිහා දැකලා තියෙනවා බල්ලා දුවනවා කැ‍ළේ මැදින්. පස්සේ බල්ලාගේ පස්සෙන් දුවලා තමා ගෙදරට යන පාර හොයාගෙන තියෙන්නේ.

තමන්ව හදපු තැනට සතා සිව්පාවා ආදරෙයි. බල්ලා ගේ රකින්නේත්, පුසා මියන් අල්ලන්නෙත් ඒ නිසයි.

පාරට දුවපු බල්ලා ආපහු ගෙදර නාවා නම් වාහනයකට අහු වෙන්න ඇති, නැත්නම් කවුරුහරි හොරකම් කරන්න ඇති.

ලොව ලොකුම සතා නිල් තල්මසායි.  අපේ මිරිස්ස මුහුදේ ඉන්නවා.

චිම්පන්සින් සහ අපේ DNA සංයුතිය 99%ක් පමණ සමානයි.

පරෙවියා අප හිතනවාට වඩා හුඟක් බුද්ධිමත්. හැතැප්ම දහස් ගණනක් ඈත සිටින තම ස්වාමියා සොයා පියාසර කර ආපසු එනවා. 

1වන සහ 2 වන ලෝක යුද්ධවලදී පණිවුඩ හුවමාරුවට පරෙවියෝ යොදා ගත්තා.

උසස් යයි කියා ගන්නා අපට ඉව නැහැ; බල්ලන්ට සහ පුසන්ට තියෙනවා.

සුනාමි එනබව බොහෝ මිහිපිට සතුන් දන්නවා මිනිස්සු දන්නේ නැහැ.  යාලේ එක සතෙක් මරුනේ නැහැ.

සුනාමියේදී මැරුණු සත්තු ඉන්නවා. ඒ (අප විසින්) බැඳලා හිටපු හරක්, බල්ලෝ වගේ සත්තු.

හොඳ නිරෝගී, පුෂ්ටිමත් ගවයෙක් දවසකට ගොම කිලෝ 12 ක් දෙනවලු.

අපේ රටේ හරක්/සුරතල් සතුන් හොරකම් කරන එක වැඩි වෙලා. කිසිම කෙනෙකුට මේ දේ කරන්න අනුබල දෙන්න හොඳ නැහැ.

හරකා/සුරතල් සතාගේ අයිතිකාරයා තමයි දන්නේ තමන්ට තියෙන හිතේ අමාරුව.

හොරකම් කරලා ගෙනිහිල්ලා හදන්න හදන ගොඩක් සත්තු ඉක්මනට මැරෙනවලු හිතේ අමාරුවට.

අපේ රටටම දැන් ඉතුරු වෙලා ඉන්නේ බුරුවො ගණන 2,000ට  අඩුයි.  ඒ සතුන් දැනට ඉන්නේ මන්නාරම් දුපතේ (තලේ මන්නාරමේ) සහ කල්පිටියේ. 

මීට වසර කිහිපයකට පෙර මාධ්‍යවේදියෙක් දේශපාලනඥයෙක්ගෙන් ඇහුවාලු ගෙවල් නැතුව පාරේ කන්න නැතුව වැටිලා ඉන්න බල්ලෝ, පුසෝ, හරක් වගේ සත්තු  ගැන ඔබතුමා මොකද හිතන්නේ කියලා.  ඒ සත්තුන්ට කිසියම් කරුණාවක් අපට දක්වන්න බැරිද කියලා. එයා කිවුවාලු හැමෝම නෙවෙයිනේ එහෙම ඉන්නේ. ඉතින් ඔය මිනිස්සුත්  ගෙවල් නැතුව පාරේ ඉන්නේ, ඕක මොකක්දකියලා.

කොච්චර ‘බොරු’ හිඟන්නෙක් උනත් අපි සල්ලි කීයක් හරි විසි කරනවා. 

අවංක, හොඳ, සිඟන්නන්ට සල්ලි දෙන්න හැකි පමණින්. හැකියාවක් තිබේ නම් හොඳ මිත්‍රත්වයෙන්, සම මට්ටමින් ඔවුනට කථා කරන්න.  සමහර හිඟන්නන් බලාපොරොත්තුවන්නේ මුදලට වඩා සම මට්ටමෙන්  ඔවුනට දෙන්නාවූ පිලි ගැනීමයි.

සමහර සිඟන්නෝ බොරු කරන්නේ කියා කියනවා; වෙන්න පුළුවන්. නමුත් කෙනෙක් සිඟමං යදින්නේ වෙනත් කල හැකි අන් කිසි දෙයක් නොමැති නිසා නේද (රැකියාවක් කරන්න තරම් කායික හෝ මානසික තත්ත්වයක් නොමැති නම්).

සිඟමං යදින්නේ මිනිසාගේ  ලොකුම ගින්න වන බඩගින්න නිවා ගන්නයි. අප අද ජේත්තුවෙන් ගියත්, අපටත් කවදාහරි  යන්න එන්න නැති වුනොත් පාරේ සිඟා කන්න සිදු වෙන්න පුළුවන් නේද?

සිඟන්නෙක්ගෙන් අහලා බලන්න; ඔවුන්ට බොහෝ විට මුදල් උපකාර කරන්නේ තියෙන මිනිස්සු නොවෙයි, නැති බැරි මිනිස්සු. බස් වල යන අය කාර් වල යන අයට වඩා සල්ලි විසිකරන බව ඕන සිඟන්නෙක් කියනු ඇත.

දවසක් මම කළුතරදී හිගන්නෙකුට රුපියල් විස්සක් දුන්නා. මම කොළඹට සාමාන්‍ය බසයකින් ආවා. හිගන්නා ඒසී බස් එකේ කොළඹට ආවා.

ඔහුට වයස 57 විතර ඇති; රෝයල් කොලිජියේ ඉගෙන ගත්තේ. තාත්තා ගුවන් යානා කපිතාන්. ලොකු ගෙයක් තිබුනේ කොළඹ 7තේ. තාත්තයි, අම්මායි දෙන්නම දැන් මැරිලා.  නංගි බැඳලා කොළඹ 7 මහගෙදර. මිනිහා අද කොළඹ විදී වල හිඟමන් යදිනවා. මුහුණ දෙස ප්‍රවේශමින්  බලන්නෙකුට, එදා තිබිච්ච විරාජමාන පෙනුමේ නෂ්ටාවශේෂ, අදත් දකින්න පුළුවන්.

පොල්ගහවෙල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී – අන්ධ හිගන්නාගේ සල්ලි පිරිච්ච ටින් එක කවුද මිනිහෙක් උස්සන් දිවුවා. ඒ අන්ධ හිගන්නා පන කඩාගෙන පිටිපස්සෙන්ම දුවලා  හොරාව අල්ලා ගත්තා. පොලිසියෙන් ඔහුව චෙක් කළා, එයා ඇත්තටම අන්ධ.

ඕස්ත්‍රේලියාව, නව සීලන්තය වැනි දියුණු රටවල සෑම අධිකරණයකටම ඇතුල් වීමට ප්‍රථම නඩුකාරයන් හැර අන් සියළු දෙනාම  ‘මෙටල් ඩිටෙක්ටරය’ පසු කර යා යුතුයි.

ඒ රටවල නම් කෙනෙක් තව කෙනෙකුට එරෙහිව බොරු චෝදනා පැවරීම/ගොනු කිරීම, බොරු සාක්ෂි දීම – Perjury, යන චෝදනාව යටතේ, උස් පහත් භේදයක් නොබලා, දීර්ඝ කාලීනව සිර දඬුවම් ලබන වරදවල්.

Contempt of Court යටතේද එවැනි අය සිර දඬුවම් ලැබිය හැකියි; කෙනෙක් නඩු තීන්දුවක් සාධාරණ ලෙස ප්‍රසිද්ධියේ විවේචනය කිරීම මේ වරදට හසු වන්නේ නැහැ.

ඕස්ත්‍රේලියාවේ සහ නව සීලන්තයේ Contempt of Court යටතට ගැනෙන අපරාධ වනුයේ ගරු අධිකරණයේ නියෝගයකට දැනුවත්ව අවනත නොවීම, නඩු ශාලාව තුල අවිනීත ලෙස හැසිරීම, නඩුවේ යුක්තිය පසඳලීමේ ක්‍රියාදාමයට දැනුවත්ව අවහිර කිරීම, නඩුකාර තුමෙකුගේ සාධාරණ ප්‍රශ්ණ ඇසීමකට පිළිතුරැ නොසැපයීම ආදියයි.

පවත්වා ගෙන යන නඩුවක් විනිශ්චය කරන නඩුකාර වරයෙක් පැහැදිලිව එක් පිළකට  පක්ෂපතී බව පෙනෙන්න තිබෙනවානම් අනිත් පාර්ශ්වයකට වෙනත් නඩුකාරයෙක් ඉල්ලා සිටීමේ අයිතිය තිබෙනවා.

ඒ රටවල බොහෝ බරපතල අපරාධ නඩු අසන්නේ ජුරියක් ඉදිරියේ.

චුදිතයාට අයිතිය තියෙනවා ජුරි සභාවක් (සාමාන්‍ය වැසියන් 9 සිට 12 දක්වා) ඉදිරියේද, තනි නඩුකාර වරයෙක් ඉදිරියේද තම නඩුව ඇසිය යුත්තේ යන ඉල්ලීම කරන්න.

ජූරියක් ඇත්නම්, චුදිතයා වැරදිකරුද, නිවැරදිකරුද කියා විනිශ්චය කරන්නේ එම ජූරියේ වැඩි චන්දයයි; නඩුකාරතුමා ජුරිය මෙහෙයවයි; නිතීමය පැත්ත ක්‍රියාත්මක කරයි.

ජූරියේ අය සළකා බලන්නේ නඩුවට අයත් කාරණා (facts) දෙස පමණි. මේ සඳහා ඔවුන් සාක්ෂි වලට සාවධානව සවන් දෙත්.

වැරදිකරු වූ පසු දඬුවම් නියම කරන්නේ නඩුකාර වරයායි.

ඉස්සර ශ්‍රී ලංකාවෙත් එහෙමයි, බොහෝ අපරාධ නඩු ඇසුවේ ජුරි සභාවක් ඉදිරියේ, දැන් මෙය විරලයි.

ජූරියක් මඟින් නඩු කරයක් පවත්වා ගෙන යාම ඉතා මිළ අධිකයි.

සෑම පුරවැසියෙකුටම එක හා සමානව නිතිය ක්‍රියාත්මක විය යුතුයි – මෙය මුළු ලෝකයේම පිළිගත් සිද්ධාන්තයක්.

ගරු අධිකරණය සැමට සාධාරණයි යන්න නිරුපනය කිරීමටයි සමබර තරාදියක් අතැති  අහිංසක යුවතියගේ දැස් රෙදි කඩකින් බැඳ දමා ඇත්තේ. ඇයට කවුරුවත් පෙන්නේ නැහැ.

ඕනෑම චූදිතයෙකුට නීතීඥයෙක්ගේ සහාය ලබා ගැනීමට වරම් තියෙනවා.

1996දී පුද්ගලයන් 35 ක් එකවර ඉතා අමානුෂික ලෙස වෙඩි තබා මරා දැමු ඕස්ත්‍රේලියානු මිනීමරු මාර්ටින් බ්‍රයන්ට් වෙනුවෙන් පවා නීතීඥයෙක් පෙනී සිටියා.

අපරාධ වැනි දරුණු නඩු වල අඩු ආදායම් ලාභී චූදිතයන් උදෙසා ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් නිතී සහනාධාර සේවයක් සළසා දිය හැකි නම ඉතා මැනවි. මෙය පවුල් උසාවි නඩු වලටද අදාළ විය යුතුයි.

දියුණු රටවල නඩුවක පාර්ශවයක් නම් ඒ තැනැත්තාට සිටිය හැක්කේ එක නීතීඥයයි, එක කවුන්සල් (බැරිස්ටර්) වරයායි; ඒ තැනැත්තාට පක්ෂපාතිත්වය පෙන්වීම වස් 100, 200කට ඉදිරිපත් වෙන්න බැහැ.

නඩුවක නීතීඥවරයාට නඩුකාර තුමාව අමතන්න බැහැ. එකම කවුන්සල් (බැරිස්ටර්)ට පමණයි පුළුවන්.

සියළු ජනතාව, මාධ්‍ය වේදීන්, නීතීඥවරු, පොලිසිය, රාජ්‍ය නිතී අංශ සියළු දෙනාම ගරු අධිකරණයට උපරිමව ගරුකරනවා/ සහයෝගය පළ කරනවා. ජනප්‍රිය නඩුවක් නම් එය බැලීමට නඩු ශාලවට පැමිණිය හැකි සංඛ්‍යාව පිළිබඳව ඒ රටවල අධිකරණය විසින්  සීමා පණ වනවා. සිය ගණනින් අධිකරණ ශාලාව තුල තෙරපී සිටීමට ඉඩ දෙන්නේ නැහැ.

එවැනි ජනාකීර්ණ නඩුවක පාර්ශවයක් වෙනුවෙන් නඩු ශාලාවට ඇතුල්වීමට ඉඩ දෙන්නේ 3/4 දෙනාටයි.

2025 ඔක්තෝම්බර් 15 දින සිට සියළුම විදේශ ජාතිකයින් ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීමට පෙර විද්‍යුත් සංචාරක අවසර පතක් (ETA) ලබා ගැනීම අනිවාර්යය බවට රජය නිවේදනය කර තිබෙනවා. මේ සඳහා ගාස්තුව US$50.

මෙය ඉතා හොඳයි.  දැන් නොමිලේ ලබා දෙන ඔන් අරයිවල් විසා නිසා අපේ ඩොලර් සංචිතයට කිසිදු වාසියක් සිදු නොවේ.

සංචාරකයනට ඩොලර් 1,500 හෝ 2,000 දී ගුවන් ටිකට් පතක් මිලදී ගෙන ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණිය හැකි නම්, විසා ගාස්තුව වශයෙන් ඩොලර් 50ක් ගෙවීමට ඔවුනට නොහැකිය යන්න පිළිගත නොහැක්කකි.

බොහෝ සංචාරකයෝ ශ්‍රී ලංකාවේදී වියදම් කරන්නේ සොච්චම් මුදලකි. සමහරු සති 2ක් ඉන්නවා, ඩොලර් 1,000ක් වියදම් කරලා නැහැ. ලංකාවේ මිනිස්සු ඊට වඩා වියදම් කරනවා.

ඒ නිසා මෙවැනි ඩොලර් 50ක් වැනි ගාස්තුවක් ඔවුන්ගෙන් අය කිරීම අපේ විදේශ විනිමය වැඩි කරගැනීමේ පැත්තෙන් ඉතා හොඳයි.

සහෝදරත්වය තකා, SAARC රටවලින් එන අයට ඩොලර් 35 කරන්න.

ETA නොදා ඔන් අරයිවල් ක්‍රමයට කටුනායක ගුවන් තොටුපොලේදී විසා ලබා ගැනීමට එන අය ආපසු පිටත් කර හරිනවාට වඩා ඩොලර් 250 පමණ ගාස්තුවක් ගෙවා එවන් විසාවක් ගුවන් තොටුපොලේදී ඉල්ලුම් කිරීමේ හැකියාව ලබා දෙන්න.

10/10/2025 දින කැබිනට් සංශෝධනයක් කළා, වෙනස්කම් මදි. තව අවශ්‍යයි.

ආණ්ඩුවට දැන් වසරයි. මේ වසර තුළ සාර්ථක ප්‍රගතියක් නොපෙන්වු කැබිනට් ඇමතිවරු කිහිප දෙනෙක් ඉන්නවා. ඔවුන් කොපමණ ජ්‍යෙෂ්ය්ටයන් වුවත්, කොපමණ නායකත්වයේ ගජ මිතුරන් වුවත් රට ගැන සිතා ඉවත් කරන්න වෙනවා.

දක්ෂ ලෙස වැඩ පෙන්වන නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන් කැබිනට් ඇමතිවරුන් බවට උසස් කළ යුතුයි.

පසු පෙළ දක්ෂයෝ ඉන්නවා – ක්‍රමානුකූලව නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන් ලෙස පත් කළ යුතුයි.

මෙවර පැහැදිලිව බුද්ධ ශාසන අමාත්‍යතුමෙක් සහ නියෝජ්‍ය අමාත්‍යතුමෙක් පත් කළා, හොඳයි.

ආගමික කටයුතු සහ සංස්කෘතිය පිළිබඳව පිළිබඳව නියෝජ්‍ය ඇමතිවරු දෙදෙනෙක් ඉන්න බව පේනවා – ගමගෙදර දිසානායක සහ මොහොමඩ් මුනීර්.  මෙයින් අවුල් සහගත තත්ත්වයක් නිර්මාණය වෙන්න පුළුවන් නේද?

බැසිල්ගේ සැළසුම් ක්‍රියාත්මක සහ  ආර්ථික සංවර්ධන අමාත්‍යංශය මේ රජයත් පවත්වාගෙන යනවා. වැඩක් නැහැ.

මුදල් අමාත්‍යංශය තිබෙන්නේ ආර්ථික සංවර්ධනය වෙනුවෙන් තමයි.

සැළසුම් ක්‍රියාත්මක කිරීම යනු  කැබිනට මණ්ඩලය විසින් අනුමත කරන ලද රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමයි. අමාත්‍යවරු 25 දෙනෙක් පත් කර සිටින්නේ ඒ සඳහා තමයි.

වෙස්ට්මින්ස්ටර් ක්‍රමය –

අමාත්‍යංශ මඟින් රාජ්‍ය සැළසුම් සම්පාදනය කර, කැබිනට් මණ්ඩලය ඒවා අනුමත කල පසු, පාර්ලිමේන්තුවේ පනත්/රෙගුලාසි මඟින් සම්මත කර, ඉන් පසු ක්‍රියාවට නැංවීම කොහොමත් කෙරෙනවා.

ඩිජිටල් ආර්ථික කියා වෙනම අමාත්‍යාංශයක් අවශ්‍ය නැහැ. ඒ ඒ අමාත්‍යාංශ ක්‍රමානුකූලව තම කටයුතු හැකි තරම් ඩිජිටල් කර ගත යුතුයි.

ජනාධිපතිතුමාට ඩිජිටල් ආර්ථික යනුවෙන් උපදේශක වරයෙක් පත් කරගත හැකියි.

පශු සම්පත් ඉතා පහසුවෙන් කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශයට අනුයුක්ත කරන්න පුළුවන්. මේ දෙක එකටයි යන්නේ, එකම කාසියේ දෙපැත්ත වගේ

නාගරික සංවර්ධන අමාත්‍යංශයක් හෝ එවැනි දෙපාර්තමේන්තුවක් මේ රටට අවශ්‍ය නැහැ – සුදු අලියෙක්. අහෝසි කර දමන්න.

මේ අය කරන්නේ නගර සභා, මහ නගර සභා වලට අයත් වැඩ.

නගර සභා, මහ නගර සභා වලට ආ යුතු ආදායම මේ නාගරික සංවර්ධන දෙපාර්තමේන්තුව අයත් කර ගන්නවා. ඉදින්, මේ සභා ඉතා අපහසුවෙන් දුවන්නේ; මහජනයාට හොඳ සේවාවක් සපයන්න අමාරු ඒ නිසායි.

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයාට මාධ්‍ය ඇමති පදවිය දීම සුදුසු නොවේ. සෞඛ්‍ය යනු ඉතා භාරධුර අමාත්‍යංශයක්, ඒ සඳහා දිවා රෑ නොබලා, ඉතා කැපවී වැඩ කළ යුතුයි.

සෞඛ්‍ය අවුල් කරගත්තොත් (එසේ වෙනින් තිබෙන බව පේන්න තියෙනවා), රජය වැටෙන්න පවා පුළුවන්.

මහජන ආරක්ෂක කියා අමාත්‍යංශයක් අනවශ්‍යයි, එම කාර්යය වැටෙන්නේ ආරක්ෂක අමාත්‍යංශයට.

පාර්ලිමේන්තු කටයුතු කියා අමාත්‍යංශයක් අවශ්‍ය නැහැ. සුදු අලියෙක්.

හැකි තරම් මහජන මුදල් නාස්ති නොකර සිටීමට 225 වග බලා ගත යුතුයි.

පාර්ලිමේන්තු කටයුතු ගරු කථානායකතුමා යටතට කොහොමත් වැටෙනවා. 

ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය, සමහර කොමිෂන් සභා (මහජන උපයෝගිතා, පොලිස්, මැතිවරණ වැනි) කිසි වැඩක් නැහැ. සුදු අලි.

මේවා ඇත්තටම අපක්ෂපාතීද?

සමහරක් ඒවා ආණ්ඩුවට ඉදිරියට යන්න තිබෙන බාධාවන්.

හරියට, ඔළුව වටෙන් අත දමා නහය අල්ලනවා වගේ; කෙලින්ම නහය අල්ලන්නේ නැතුව.

ගජ මිතුරන්ට පදවි, තානාන්තර දෙන්න මේවා හොඳයි.

තොරතුරු දැනගැනීම කොමිසමක් මඟින් නොව ඒ ඒ රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තු/ආයතන   ඔවුන්ගේ තොරතුරු දැනගැනීමේ නිලධාරී මඟින් සිදු කළ යුත්තක්. තොරතුරු නොදුන්නොත්  ජනතාවට අධිකරණයට යා හැකියි.

ජනතාව මැතිවරණ 2දී (ජනාධිපති සහ මහ මැතිවරණය) හොඳට රජය කරන්න කියා බලය ලබා දෙනවා. ඉදින් රජය කරගෙන යා යුතුයි.

සැම විටම වගේ රජයට ‘කකුල් මාට්ටු’ දමන, ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී ව්‍යවස්ථා මණ්ඩල,  කොමිෂන් සභා කුමකටද?

දියුණු රටවල මේ විකාර, රනිල්ගේ අට මගල නැහැ.

විපක්ෂයක් රාජ්‍ය පාලනයට සම්බන්ධ කරගෙන බැහැ (ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය හරහා). ඔවුන් රජය කකුලෙන් අදිනවාමයි.

රජය හොඳ නැත්නම් ජනතාව මහ මැතිවරණයේදී  ඔවුන්ව  පළවා හරිවී.

පළාත් සභා චන්ද නොතබා, ඒ ක්‍රමය අහෝසි කර දැමීමට රජය දැඩිව සිතා බැලිය යුතුයි.  2/3 තිබුනත් බොහෝ විට ජනමත විචාරණයක් අවශ්‍ය වේවි.

පළාත් සභා සුදු අලින් 9 නැවත ගෙන ආවොත් එය රට ආපස්සට යාමක් වේවි.

මේ රටේ ප්‍රබල මැති ඇමතිවරු සමඟ කිට්ටුවෙන්, සමහර ජනාධිපතිවරු සමඟ යම් මට්ටමෙන්  ආශ්‍රය කර තිබෙනවා. ඔවුන් කියනවා චානක, එන්න අප සමඟ එකතු වෙන්න, රට වෙනුවෙන් වැඩ කරමු” කියා. එවිට ඔහු දෙන පිළිතුර පුළුවන්, හැබැයි මම නම් අල්ලසට දුෂණයට විරුද්ධයි. කිසිම විධියකින් අල්ලස්, දූෂණ වැඩකට නම් මට සහභාගී වෙන්න බෑ; මට බොරු කියන දේ කරන්නත් බැහැ” කියා.

ඔවුන් එවිට සලිත වෙන සැටි ඔහු පැහැදිලිවම දකිනවා.

පසුව කථා කලාම, ඔවුන්ගෙන් (බොහෝ දෙනෙකු) කෝල්ස් වලට ආන්සර් කරන්නේ නැහැ; නොම්බරේත් සමහරු බ්ලොක් කරලා.

මතු සම්බන්ධයි …..

e-Con e-News

blog: eesrilanka.wordpress.com

‘Before you study the economics, study the economists!’

e-Con e-News 5-11 October 2025

The white masque of benevolence crackles asunder

As plasterers flustered patch oozing fractures…

The past week saw the 3 old invaders of Sri Lanka – England, Portugal & Holland, without even a pale flush of shame, pushing the United Nations Human Rights Council (UNHRC) to adopt a resolution titled ‘Promoting Reconciliation, Accountability & Human Rights in Sri Lanka’ (A/HRC/60/L1/Rev1) – ‘without a vote’. These pirates have never paid reparations, nor have we demanded such, and what they actually wish us to reconcile with, is their right to terrorize the world. The UN ‘resolution’ (with the US state hovering in the shadows) resolves nothing, while extending the ‘mandate’ of the Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR) over Sri Lanka for 2 more years. This charade will continue until the UN General Assembly disassembles them, or we develop the leadership to truly break free from such economic & political bondage…

     The 3 white pirates were joined by other colonial brigands, has-beens & wannabes – Canada, Germany, Spain, Italy, Austria, Norway, Switzerland, New Zealand, Montenegro, North Macedonia, Albania, Croatia, Estonia, Iceland, Ireland, Latvia, Liechtenstein, Luxembourg, Malta, Romania, Slovakia, & Slovenia (with US-occupied Korea & Japan, & 2 other token satrapies ‘of color’ from the Americas & Africa – Costa Rica & Malawi, in tow). A day later, the UN Committee on Enforced Disappearances (UNCED) expressed ‘concerns’ over Sri Lanka’s ‘lack of progress’ in addressing such matters. Yet what they are enforcing is the disappearance of any claim to the civility of their societies. Many of these UN agencies have been hijacked by ‘minority’ interests led by the truest minority – Europeans. The only countries to outright oppose them & support Sri Lanka were China, Russia, Ethiopia, & Cuba. Neither the names of those who opposed the resolution, nor the names of the overwhelmingly European imperialists, who push for such measures againt Sri Lanka , were given saturated reportage in the merchant media in Sri Lanka.

*

‘Having directly destabilised Sri Lanka,

through a campaign of death & destruction,

India, unashamedly, still pushes Sri Lanka to implement

the 13^th Amendment that had been enacted in Nov 1987.’

– Shamindra Ferdinando (ee Sovereignty, Stark Hypocrisy)

*

‘China is not welcome in the North & East because

they do not have the interest of the Tamil people in

their agenda’… recalling Beijing’s opposition

at the UN Human Rights Council to resolutions

supporting Tamil rights. ‘That is why we say the

Chinese are trouble in this country.’ – Tamil National

Alliance (TNA) Parliamentarian Shanakiyan Rasamanickam

(see ee Sovereignty, Shanakiyan urges Govt)

*

‘People say: you don’t like China. No, I love them.

But their leaders are much smarter than our leaders.

And we can’t sustain ourselves like that.

It’s like playing the New England Patriots &

Tom Brady against your high school football team.’

– Donald Trump (2015)

*

A total of 22 – almost totally European – countries voted for the UNHRC resolution against Sri Lanka. This magic number recalls the multilateral force of 22 nations assembled under UN command (actually US command), to wage a genocidal war, 1950-53, that has kept Korea divided ever since, even as Korea, China & the USSR, at great sacrifice, prevented them from fully taking over all of that nation.

     This week marked the 80^th anniversary of free Korea’s liberation day, and the birth of its ruling Workers’ Party, another celebration essentially whited-out by our ‘free’ merchant media. The UN ‘resolution’ against Korea was passed by the UN Security Council because the USSR was then boycotting the UNSC, for its refusal to let the victorious People’s Republic of China take up the permanent UNSC seat held hostage by the defeated Republic of China (aka Taiwan). Ceylon was also blocked from joining the UN due to imperialism’s manoeuvres to undermine that international organization (as is evident in the repeated US vetoes to prevent UN General Assembly censure of their genocide of the Palestinian people). The UNHRC resolution against Sri Lanka has nothing to do with ‘Tamil rights’, anymore than the 1950 UNSC resolution sought to ‘liberate’ Korea rather than replace Japanese colonial rule with US colonial rule (with 50,000 US military troops ensuring the submission of imperialist Japanese & collaborationist Korean compradors).

*

Demanding to decide who their representatives should be, a ‘final solution’ to wipe out the Palestinian nation of West Asia is about to be imposed by imperialism, led by the US with their killer pitbulls – England & the European Union – alongside their colonies in anything but name. What we are witnessing is another phase in the old ‘Indian Wars’ of the white settler colonies. This scenario is what is supposed to greet us on Monday morning (on the NATO clock).

     Meanwhile, the UN Security Council on September 30 passed a resolution (with Russia, China & Pakistan abstaining) to establish a ‘Gang Repression Force (GSF) in Haiti – gangs which Washington & their western allies have armed & nurtured through their interventions & occupations, kidnappings & coups. Haiti, one of the first countries in the world to fully evict white settlers, has to be made to suffer for the audacity of what they made real beyond just ‘hope’. It was the defeat of the European armies in Haiti, that saw them fully turn to promoting ‘indentured slavery’ & non-settler colonialism in Asia…

*

‘The vast technological & cultural gap between the settlers

& the indigenous population caused the economic aims of settlement

to be compounded with humanistic claims such as underlay

the ‘dual mandate’ in Africa – a civilizing mission, a moral force,

pax Britannica, & trusteeship. In regions where the repression

of the indigenous people was greatest, such ideas

gave stability & a sense of permanence to English rule.’

• This ee concludes Chapter 2 of SBD de Silva’s 1982 classic The Political Economy of Underdevelopment, on the‘Factors Conditioning European Settlement’. This continues his explorations of the differences between the white settler-colonial states & the non-settler colonies such as Sri Lanka. He examined how the status of labor, ‘derives from the treatment accorded by society to those who work’. He linked racialized segregation to a ‘whole institutional mechanism, involving legislative sanctions and psychological devices’: ‘White men would not work at all in the presence of those whom they dominated’. He examined the facades of white supremacism needed to assert dominance, and the role played by segregation in creating delusions of grandeur. In Sri Lanka, ‘to spend like a white man’ was a popular aphorism which conformed to the image of the Europeans as God’s most expensive creatures.’ (see ee Focus)

*

• This ee Focus also continues Gustavus Myers’ History of Tammany Hall, that New York ‘charity’ that was a front for the political machinations of the USA’s foremost metropolis & municipality. This Myers’ excerpt goes beyond the obvious political gangsters & the ‘phantom leaders’. He briefly exposes such ‘men of wealth’ as the ‘President of Columbia University… a corporation attorney, serving the great vested interests.’  The media during that turn to the 20^th century, focused on ‘the flagrant immorality under which young girls of the tenderest age were often decoyed into lives of shame.’ Such matters were also exposed by the novels of Theodore Dreiser (banned in the US for exposing such matters, but within a larger context of the financial capitalism that Russia’s Lenin was about to unearth).

     Myers’ focus highlighting ‘corruption’ can make readers forget that this period (1875-1900) was the dawn of modern imperialism, of cartels & monopolies that undermined capitalism’s claim to unending competition & ‘creative disruption’. Myers hints at the ‘chief financial powers’ long controlling Tammany Hall, and in turn, New York City. ‘Securing franchises, privileges & rights of enormous value,’ here we gain a glimpse into ‘the most dangerous, the most vindictive & the most powerful influences at work in this community’. They have ‘accumulated their millions of dollars’, yet behind these leaders, ‘and secretly operating through them, were magnates of great financial power with their tens or hundreds of millions of dollars acquired largely by means of financial & industrial power conferred by legislation, permissory or statute, of various kinds. The electorate well knew that comparatively small grafters were numerous, but now it had the promise that the large spoliators, hitherto immune, would be exposed & prosecuted, if possible’….they weren’t! (see ee Focus)

*

• President Anura Kumara Dissanayaka’s recent speech at the UN General Assembly, by shying away from ‘the material roots of global injustice… puts paid to any illusions of Marxism playing a part in his ideology’, asserts the Asia Progress Forum (see ee Focus). The APF plumbs the ‘strategic depths’ of Dissanyaka’s proposals to the world, and finds them superficial. But has Dissanayaka said anything less than what previous leaders have told the UN assembly? (see ee Sovereignty, SWRD) Rather than harp about corruption, the APF insists that communists must always remind working people that the crucial & main problem is labour’s exploitation. Last week ee reported on the US government’s harking to the JVP’s once-were-Marxist claims. So who or what is all this ‘Marxism’ business, all about? We too would like to know.

*

• ‘Communist’ & ‘Marxist’ & ‘Socialist’, have been long turned into viperous epithets by the mass capitalist media, thrown about with gay abandon, most recently by the US government’s state department. But that is their media’s job. Yet some people wear such labels as badges, as if the ideas would just rub off such clothing into their bodies. But is Sri Lanka even ‘capitalist’, really? For example, wouldn’t real ‘capitalists’ wish workers to come to work, fresh and energetic, asked SBD de Silva, instead of having them daily fight incessant fatiguing battles to get on, in and out of buses and trains?

     And were (or are) some NPP leaders (still) Marxist, as stated by the US government? Is it just a bugaboo to frighten the ruling merchants and moneylenders into united reaction? Is the US government and its ‘Department of State’ actually qualified to assess such matters? Why, not!? After all, with typical yankee bombast, the US, with its history of mass murder, mass dismissals from employment, looting, incarceration of alleged ‘Socialists’ & Marxists & ‘Communists’ is the least able to discern such complexities. After all, it is the job of the paid servants of the capitalists, the hired intellectual gunmen, to distort such terms, to divert movements, knowing very well, how important the concepts that underlie such labels are…

     Finally, let us look at the scientific basis of such terms. One of the most common terms flung about is ‘Leftist’, which hails back to the French Revolution, with Left & Right referring to the seating in the French National Assembly – with those on the Left, generally representing ‘The People’, and those on the Right supporting the monarchy (so-called aristocrats, nobility etc). This designation becomes more complicated when we learn that ‘The People’ in France, included the ‘bourgeoisie’ – that ‘Middle Estate’ (commonly mistranslated as ‘Middle Class’) between the aristocrats & the ‘common people’ – and that those supporting the monarchy, included the ‘small peasants,’ etc.

     SBD de Silva has emphasized that ‘capitalism’ and Karl Marx’s analysis of it, had a very specific geographic compass: ‘The idea of capitalism as a transformative agency on a world scale has recently become almost an article of faith among Marxists. They have not sufficiently examined the forces underlying the development of capitalism outside the specific historical experience which Marx took account of. Marx explained that his analysis of primitive accumulation, whereby society became divided between wage workers and capitalists, ‘does not pretend to do more than trace the path by which, in Western Europe, the capitalist order emerged.’

     Marxism itself is a ‘system of views and teachings’ which drew on the 19^th century’s most advanced ideological currents from Europe: ‘classical German philosophy, classical English political economy and French socialism’, as described by VI Lenin. Lenin, J Stalin, Mao Zedong, Kim Il Sung, Fidel Castro, Ho Chi Minh, Patrice Lumumba, Amilcar Cabral, etc, sought to practically apply those teachings in the 20^th century to uplift their nations. These are leaders who, when not kidnapped and executed, are generally caricatured & maligned every hour & every day by a merchant- & moneylender-dominated media.

     The US government’s analysis of the ruling NPP (which avoids naming its major constituent, the JVP) chooses not to call them ‘Marxist-Leninist’, which the JVP have always claimed to be. Having survived 2 determined attempts at liquidation & annihilation, the actual nature of the present party is a matter of great debate & contention. It may thus be pertinent to ask how long it will be, before Sri Lanka gets a President who comes from a party that claims to be nationalist & progressive, and is actually a former ‘executive’ from the USA’s Goldman Sachs or BlackRock. After all, the so-called ‘Leftist’ Syriza in Greece, with an economist claiming to be ‘Marxist’, as if like a magician producing a white rabbit from a black box, ended up led by such a financialized trickster…

*

Marx is very specific – modern capitalism emerges in the 1860s, in Western Europe & the genocidal white settler Americas, with the domination of an industrialized capitalism, by machines that make machines. De Silva’s classic work, seeking to unearth the roots of Sri Lanka’s discontent, is dedicated to showing how economists have falsely claimed that the colonial import-export system imposed by England, particularly, the plantation system imported from the enslaved Americas, is modern or capitalist. It is neither. SBD shows that the plantation system has no positive impulses to impart to the rest of the economy, which is dominated by a subsistence agriculture, that colonialism has further diminished. Contrary to the hosannas of economists praising colonial rule, the English left us – recalled SBD – with the most impoverished peasantry in Asia! Has any party, even a capitalist party in Sri Lanka,  discussed the role that the making of machines that make machines play in a modern society? Has any party even demanded such matters be taught in the education system?

‘A frightful hobgoblin stalks throughout Europe.

We are haunted by a ghost, the ghost of Communism’

– 1850 English translation by Helen Macfarlane

of 1848 Manifesto of the Communist Party

In The Red Republican, Chartist publication

So who or what on this good yet troubled earth are socialists?  The Communist Manifesto aka Manifesto of the Communist Party, crafted by Karl Marx & Frederick Engels (M&E) in 1848, goes into succinct detail on the very different types of socialism: Under the rubric of ‘Reactionary Socialism’, M&E lists ‘Feudal Socialism’ (largely ‘literary socialists, made up of words alone, which includes ‘clerical socialists’ aka ‘Christian socialists’). These feudal socialists fear that modern capitalism is creating not just a proletariat but a revolutionary proletariat.

     Here again, this word, ‘Feudal’ is thrown about in Sri Lanka as an epithet, against so-called ‘aristocrats’, etc., when as SBD de Silva noted these are Marx’s categorizations of the active phases that led in Western Europe & England, in particular, to modern capitalism. Feudalism in Western Europe contained within it the seeds of modern capitalism & proto-industrialization. No such features are evident in what is characterized as ’feudalism’ in Sri Lanka.

     Then comes ‘Petty-bourgeois Socialism,’ which M&E link to the ‘medieval burgesses’ (with their guilds & strict rules for ‘masters’ & ‘artisans’) and the ‘small peasant proprietors’, whose criticisms of modern production’s contradictions – displacement by machinery, concentration of capital & land in a few hands, overproduction, underconsumption – are articulated most acutely and presciently by the truly great Swiss economist Sismondi I Sismondi. But Sismondi was wrong! This Petty-Bourgeois Socialism is particularly evident in those who seek to maintain by any means their ‘small production’, fearing their imminent hurling down into the ranks of the working class & proletariat in particular.

     Sismondi’s criticisms have resonated most forcefully among Sri Lankans and their political organizations, not just because he was criticizing modern capitalism’s first major crisis, which occurred midst some of Sri Lanka’s greatest upheavals – 1815, 1818. Utopian & Romantic Socialism are indeed political byproducts of this Petty-Bourgeois Socialism, especially Anarchism & Nihilism. VI Lenin brilliantly eviscerates the anarchists & nihilists of his day – the Narodniks – Friends of the People (aka Janatha Mithuro!) whose ideas he traces back to the notions of Sismondi, in a work called A Characterisation of Economic Romanticism (Sismondi & Our Native Sismondists). This was not just a theoretical matter for Lenin, it was personal: his beloved elder brother – a member of the Narodniks – was executed for attempting to assassinate the Czar. Anarchism & Nihilism – have been evident in the recent Aragalaya – which was promoted by the capitalism’s hired gun men & political police. And Lenin was critical of his own brother…

     The next category of ‘socialism’ that M&E finger, is ‘German or ‘True’ Socialism’, which German intellectuals ‘borrowed’ from the French, minus the practical resolutions of France’s own attempt at ‘revolution’. A World to Win: Essays on the Communist Manifesto, eg, by India’s Aijaz Ahmad, Irfan Habib & Prabhat Patnaik, edited by Prakash Karat (LeftWord Classics, 1999), points out that the Manifesto is ‘the distillation of a multifaceted philosophical understanding that had arisen out of a series of confrontations with the thinkers most influential in the Germany of his times: GWH Hegel, LA Feuerbach, PJ Proudhon, M Stirner, Bruno Bauer, SI Sismondi, the ‘True Socialists’ and the all the rest whom the authors of the Manifesto broadly describe as ‘would-be universal reformers’. They point out that Marx was a ‘very young’ 30 years old, when the Manifesto was published. It is ‘a text of an intellectual and political transition’, from his explorations into a Critique of Hegel’s Doctrine of the State and A Contribution to the Critique of Hegel’s Philosophy of Right: an Introduction, The Jewish Question, Economic & Philosophical Manuscripts, Theses on Feuerbach, and The German Ideology – only a few of which had been published.

     The Manifesto then goes on to describe ‘Conservative or Bourgeois Socialism’: ‘To this section belong economists, philanthropists, humanitarians, improvers of the condition of the working class, organizers of charity, members of societies for the prevention of cruelty to animals, temperance fanatics, hole-&-corner reformers of every imaginable kind. This form of socialism has, moreover, been worked out into complete systems. We may cite Proudhon’s Philosophy of Poverty as an example of this form.’ M&E point out that these ‘socialists’ want a bourgeoisie without a proletariat’.

     Next is ‘Critical-Utopian Socialism & Communism’. Here is socialism on a yet-underdeveloped proletariat, a working class that cannot provide modern leadership, because ‘the economic conditions for its emancipation’ are yet to be produced. Yet it promotes ‘universal ascetism’ & ‘social levelling in its crudest form’. Here is the socialism of Brebeuf, Saint Simon, Fourier, Owen, etc, who even sought & failed to set up settler colonies of an utopian kind in a colonial Europe & settler Americas, etc. –‘New Jerusalems!’

     The Manifesto then goes on to describe the ‘Position of the Communists to the Various Existing Opposition Parties.’ Here, a ‘scientific socialism’ thoroughly examines every movement for its advanced character, upholding the role that a modern industrial economy & proletariat must play. The various introductions to different updates & translations of the Manifesto have gone on to point out how this text was pushed into the background by the violent reactions to the growth of the working class & its political representatives, when their parties were ‘excommunicated’ & ‘banned’. Catholicism in the 1880s & Fascism after the 1920s claimed to be ‘socialists’ too, hunting down if not excommunicating ‘Communists’.

     As Kanishka Goonewardena has pointed out, both Marx & Engels would go through their own development, criticizing culture and religion, until culminating, in their seeking the deepest roots of political & economic disarray, in Capital (1867). In fact, as ee recorded (11 July 2020, Cool Marx on SL) in the last years of his life, Marx was avidly reading about Sri Lanka’s own ancient economic & political system as exhibited in our puranagam (ancient villages), through the records of colonial administrators.

     It is important to know first that ee’s explorations on this subject are those of amateurs (etymology: ‘lovers’). The Manifesto was first written for the Communist League, a small party of German workers, explaining the need for the working class to become organized into a party. Over 544 known editions would be published in 35 European languages, even prior to the 1917 Bolshevik Revolution. It is considered to be the single most published tract – Dhammapada, Bible & Koran included – to have substantially changed the world. In India, it was first translated into Bengali, Urdu, Marathi, Tamil – where Communist movements were first organized, in Calcutta, Lahore, Bombay, Madras – and later into Malayalam, Gujarati, Oriya, Hindi, Punjabi…. Also, Marx’s Capital was only recently published into Sinhala (2018), by the Communist Party of Sri Lanka (CPSL)’s Jayatilleke de Silva. Many if not most of the original works of Marx were first written in German, and then translated into other European languages, eg, Polish, Danish, Swedish, English, French; and from those languages, particularly from Russian, into Chinese, and other Asian languages. It was only later that they were published from the original German… Marx’s writings, and M&E’s Manifesto, have now been translated into more than 1,000 versions in over 200 languages.

     As SBD de Silva would lament, for some curious reason or another, there is no Economic History of Sri Lanka. All we have is a rich terrain, first researched by SBD, who had to figuratively travel the world, to bring out clues to the radical roots of our disarray… Perhaps a new Manifesto would describe how the many Marxisms & Communisms, several created by imperialism’s political police (USAID, etc.), have come to be…

*

• The media constantly cries for entrepreneurs, investment & exports, etc, without examining if these demands are for productive investment, etc. After all, gang leaders, drug dealers & pimps are also ‘entrepreneurs’, even if few would call them ‘productive’.

     Lal Jayawardena, who became economic advisor to Prime Minister (later President) JR Jayawardene in 1977, declared that ‘welfare’ is ‘the villain of the piece’. Many economists have since promoted this idea, such as that Royalist rugger player, and Tokyo Cement director, Indrajit Coomaraswamy. Coomaraswamy blames ‘populism’ and a ‘culture of entitlement’ etc, which SBD labelled as silly since there was no decision by people to continue import-export plantation colonialism. Instead, welfare was scapegoated, blamed for the stagnation of the economy. SBD de Silva called it absurd, an inversion: Lal Jayawadena et al implied that there was a capital scarcity, because of the absorption of funds by the food subsidy, education, healthcare, etc. Yet it was the Englishwho promoted ‘welfare’ measures in Ceylon during their World War 2, to buy support during the Japanese invasion….

     In fact, after independence, the economy sometimes brimmed with foreign exchange – there were the accumulated sterling balances, which England owed after their world war; there was the ‘Korean war boom’ – and what happened with those surpluses?  How did we become the newest ‘sick man of Asia’? Because of government spending? How did the government get rupees for wars, north & south, and for the Mahaveli boondoggle? There were no savings, cried Lal J. But what was that Korean boom’s surpluses invested in? Well, after the supposed ‘opening’ of the economy in 1977, Sri Lanka was sent on consumption sprees, to enrich a merchant & moneylender class as never before. There was a rush of imports, so much so that that Chandra Malliyadde, secretary to the Minister of Planning & Implementation, under JR, cried out: ‘Are these imports really necessary?’ But there were no savings – instead there was ‘free exchange allowed’, said SBD de Silva, – which has no logic!

     Indeed, it is true, DS Senanayake’s welfare schemes were electoral bribery. FR Jayasuriya, too, wrote that consumption would have to be curtailed to allow investment, but that it was a political matter whether consumption constraints would be imposed on the rich or the impoverished!

     Meanwhile, the most excellent examples we have are Xi Jinping & the Communist Party of China (CPC), who are generally against welfarism, but prioritize work & investment instead. The IMF & World Bank, however, want China to consume more & invest less. Meanwhile, a debate in China on the printing of money, exposes how central banks, several claiming to be ‘independent’, have come to be controlled by multinational agencies, eg, foreign fund managers, EU Central Bank…  (see ee Random Notes; ee Economists, Xu Gao vs Ray Dalio)

*

• ee has always noted that the English media, in particular in Sri Lanka, is written for the imperialists first of all. We are meant to be bystanders, looking over the shoulders of the US, English & other European & colonized envoys. Journalists & Editors, in moments of confession or inebriation, provide numerous instances of how the US, English, European, even Israeli, envoys have demanded & obtained the removal of media workers who do not toe their line.

     This week saw the media given over to saturating coverage of the USA’s demands for the country, as parroted by the World Bank & IMF’s latest prognoses. See (ee Economists) how the ‘World Bank’s Sri Lanka Development Update, titled ‘Better Spending for All’, and the IMF’s prognoses got widespread reportage under different headlines:

• World Bank Says: US Tariff Threatens 12% Drop in RMG (readymade garment) Exports

• ‘WB engages with Financial Oversight Committee’

• Delay in energy sector reforms: WB warns SL, calls for pruning of public service

• Sri Lanka’s Economy Grows, But Poverty Persists: World Bank Calls for Reform

• SL should watch private sector credit growth: WB Economist

• World Bank urges businesses to lead Sri Lanka’s comeback

• SL should reform land, labour, liberalize trade for higher growth: WB

• ‘SL’s economic recovery incomplete’: World Bank

• WB says Sri Lanka’s economic recovery incomplete; poverty levels still high

• SL has No Room for Significant Spending Hike: WB

• WB warns SL’s recovery fragile, urges urgent reforms to sustain growth

• WB sets out reform agenda to lift SL’s investment & exports’…

• Government receives praise from the IMF

• SL’s public finances highly vulnerable to shocks: IMF

• IMF to SL: 2026 Budget must align with program parameters

• IMF says reducing debt stock alone insufficient

• 2026 Budget Must Reflect Fiscal Discipline, Says IMF

• IMF needs SL’s budget parameters to be in line with EFF for next disbursement

• SL’s Import Surge Welcomed by IMF, But Long-term Impact under Review

• Govt clarifies $7.2bn figure is an IMF projection, not an EFF mandatory target

etc, etc, etc….

Are these paid advertisements or infomercials? And does the Internal Revenue Department collect taxes on them? Who pays? The media? The World Bank and the IMF? The US Embassy. Or it is us who always pay?

*

________

Contents:

A New International Manifesto & Economic History for Sri Lanka

Africarized – African History and Stories

Prof. Hudson McLean

VFS Global Exclusivity Monopoly

LankaWeb – THE VISA SCAM IN SRI LANKA PT 3 <https://www.lankaweb.com/news/items/2025/10/11/the-visa-scam-in-sri-lanka-pt-3/>

<https://www.lankaweb.com/news/items/2025/10/11/the-visa-scam-in-sri-lanka-pt-3/>

LankaWeb – THE VISA SCAM IN SRI LANKA PT 3

Owned by

<https://www.blackstone.com/>

Blackstone: Home

 <blob:https://mail.yahoo.com/8694f221-4e5c-42ed-beb2-ee2f4a93f3ec>

Blackstone

Home

<https://www.blackstone.com/>

Home – Blackstone

Blackstone is the world’s largest alternative asset manager, serving institutional and individual investors by b…

<https://www.vfsglobal.com/en/general/board-member-zubin-karkaria.html?from_section=1>

For Governments | About | Executive Board | Zubin Karkaria

VFS Global

https://www.vfsglobal.com › general › board-member-zu…

VFS Global, headquartered in Zurich, Switzerland and Dubai, UAE is a portfolio company of Blackstone, the world’s largest alternative asset manager.

Blackstone is the world’s largest alternative asset manager, with more than $1 trillion in AUM. We serve institutional and individual investors.

Express Your Opinion – Read What Others Say!

The Independent Interactive Voice of Sri Lanka on the Internet.

Please visit -: http://www.lankaweb.com/

Juan Cole at TomDispatch

Donald Trump’s and Benjamin Netanyahu’s nomination of former British Prime Minister Tony Blair, his hands already crimson with the blood of innocent Iraqis, to run post-war Gaza, brings to mind a distant era when London sent its politicians out to be viceroys in its global colonial domains. Consider Blair’s proposed appointment, made (of course!) without consulting any Palestinians, a clear signal that the Middle East has entered a second era of Western imperialism. Other than Palestine, which has already been subjected to classic settler colonialism, our current neo-imperial moment is characterized by the American use of Israel as its base in the Middle East and by the employment of air power to subdue any challengers.

Swarming

The odd assortment of grifters, oil men, financiers, mercenaries, White nationalists, and Christian and Jewish Zionists now presiding in Washington, led by that great orange-hued hotelier-in-chief, has (with the help of Germany, Great Britain, and France) built up Israel into a huge airbase with a small country attached to it. From that airbase, a constant stream of missiles, rockets, drones, and fighter jets routinely swarm out to hit regional neighbors.

Gaza was pounded into rubble almost hourly for the last two years, only the first month of which could plausibly have been justified as self-defense” in the wake of the horrific Hamas attack on Israel on October 7, 2023. Even the Palestinian West Bank, already under Israeli military rule, has been struck repeatedly from above. Lebanon has been subject to numerous bombings despite a supposed ceasefire, as has Syria (no matter that its leader claims he wants good relations with his neighbor). Yemen, which has indeed fired missiles at Israel to protest the genocide in Gaza, has now been hit endlessly by the Israelis, who also struck Iranian nuclear enrichment sites and other targets last June.

Some of the Israeli bombing raids or missile and drone strikes were indeed tit-for-tat replies to attacks by that country’s enemies. Others were only made necessary because of Israeli provocations, including its seemingly never-ending atrocities in Gaza, to which regional actors have felt compelled to reply. Many Israeli strikes, however, have had little, if anything, to do with self-defense, often being aimed at civilian targets or at places like Syria that pose no immediate threat. On September 9th, Israel even bombed Qatar, the country its leaders had asked to help negotiate with Hamas for the return of Israeli hostages taken on October 7th.

In short, what we’re now seeing is Israel’s version of air-power colonialism.

Typically, its fighter jets bombed the Yemeni capital of Sanaa on August 28th, assassinating northern Yemen’s prime minister, Ahmed al-Rahwi, along with several senior members of the region’s Houthi government and numerous journalists. (Israeli officials had previously boasted that they could have killed the top leadership of Iran in their 12-day war on that country in June.)

In reality, Tel Aviv is now shaping governments of the Middle East simply by wiping their officials off the face of the earth or credibly threatening to do so. Israel has also had an eerie hand in shaping outside perceptions of developments in the region by regularly assassinating journalists, not only in Palestine but also in Lebanon and as far abroad as Yemen. However, by failing to come close to subduing the region entirely, what Tel Aviv has created is a negative version of hegemony rather than grasping any kind of positive leadership role.

Negative Imperialism

The massive June bombardment of Iran by Israel and the United States, destroying civilian nuclear enrichment facilities at Natanz and Fordow, came amid ongoing diplomatic negotiations in Oman. As a signatory to the Nuclear Non-Proliferation Treaty, Iran has the right to enrich uranium for civilian uses and no credible evidence was presented that Tehran had decided to militarize its program. The International Atomic Energy Agency (IAEA) condemned both sets of strikes as severe violations of the U.N. charter and of its own statutes. They also posed public health concerns, mainly because of the release of potentially toxic chemicals and radiological contaminants.

Buy the Book

Those attacks, in short, were aimed at denying Iran the sort of economic and scientific enterprises that are a routine part of life in Israel and the United States, as well as Brazil, China, France, Germany, India, Japan, the Netherlands, Pakistan, Russia, and the United Kingdom. Several of those countries (like Israel) do, of course, also have nuclear weapons, while Iran does not. In the end, Tehran saw no benefit in the 2015 nuclear deal its leaders had agreed to that required it to mothball 80% of its civilian nuclear enrichment program. Indeed, President Trump functionally punished the Iranian leadership for complying with it when he imposed maximum-pressure sanctions in May 2018 — sanctions largely maintained by the Biden administration and in place to this day.

Those dangerous and illegal air strikes on Iran should bring to mind nineteenth-century British and Russian resistance to the building of a railroad by Iran’s Qajar dynasty, a form of what I’ve come to think of as negative imperialism.” In other words, contrary to classic theories of imperialism that focused on the domination of markets and the extraction of resources, some imperial strategies have always been aimed at preventing the operation of markets in order to keep a victim nation weak.

After all, Iran has few navigable waterways and its economy has long suffered from transportation difficulties. The obvious solution once upon a time was to build a railroad, something both the British and the Russians came to oppose out of a desire to keep that country a weak buffer zone between their empires. Iran didn’t, in fact, get such a railroad until 1938.

In a similar fashion, twenty-first-century imperialism-from-the-air is denying it the ability to produce fuel for its nuclear power plant at Bushehr. The United States, Europe, and Israel are treating Iran differently from so many other countries in this regard because of its government’s rejection of a Western-imposed imperial order in the region.

Popular movements and revolts brought the long decades of British and French colonial dominance of the Middle East to an end after World War II. The demise of colonialism and the rise of independent nation-states was, however, never truly accepted by right-wing politicians in either Europe or the United States who had no interest in confronting the horrors of the colonial age. Instead, they preferred to ignore history, including the slave trade, economic looting, the displacement or massacre of indigenous populations, the mismanagement of famines, and forms of racist apartheid. Worse yet, the desire for a sanitized history of the colonial era was often coupled with a determination to run the entire deadly experiment all over again.

The framers of the ill-omened Global War on Terror’s nightmares in Afghanistan and Iraq during the administration of President George W. Bush would openly celebrate what was functionally the return of Western colonialism. They attempted to use America’s moment as a hyperpower (unconstrained by great power competition after the fall of the Soviet Union in 1991) to attempt to recolonize the Greater Middle East.

Predictably, they failed miserably. Unlike their nineteenth-century ancestors, people in the global south are now largely urban and literate, connected by newspapers and the internet, organized by political parties and nongovernmental outfits, and in possession of capital, resources, and sophisticated weaponry. Direct colonization could now only be achieved through truly genocidal acts, as Israeli actions in Gaza suggest — and, even then, would be unlikely to succeed.

We Destroyed the Villages by Air Patrols”

No wonder imperial powers have once again turned to indirect dominance through aerial bombardment. The use of air power to try to subdue or at least curb Middle Easterners is, in fact, more than a century old. That tactic was inaugurated by the government of Italian Prime Minister Giovanni Giolitti during his country’s invasion and occupation of Ottoman Libya in 1911. Aerial surveillance pilot Lieutenant Giulio Gavotti fitted detonators to two-pound grenades, dropping them on enemy camps. Though he caused no injuries, his act, then seen as sneaky and ungentlemanly, provoked outrage.

The ruthless British subjugation of Palestine, aimed at — this should sound eerily familiar today — displacing the indigenous population and establishing a European Jewish Ulster” there to bolster British rule in the Middle East, also deployed air power. As Irish parliamentarian Chris Hazzard observed, Herbert Samuel, hated in Ireland for sanctioning Roger Casement’s execution and the internment of thousands following the Easter Rising in 1916 — would, as Britain’s first High Commissioner in Palestine, order the indiscriminate aerial bombardment of Palestinian protestors in 1921 (the first bombs dropped from the sky on Palestinian civilians).”

The most extensive use of aerial bombardment for imperial control, however, would be pursued by the British in Mesopotamia, which they derogatorily called Mespot.” The fragile British occupation of what is now Iraq from 1917 to 1932 ended long before imperialists like then-Secretary of State for War, Air, and the Colonies Winston Churchill thought it should, largely because the armed local population mounted a vigorous resistance to it. A war-weary British public proved unwilling to bear the costs of a large occupation army there in the 1920s, so Churchill decided to use the Royal Air Force to keep control.

Arthur Bomber” Harris, a settler in colonial Rhodesia, who joined the British Air Force during the first World War, was then sent to Iraq. As he wrote, We were equipped with Vickers Venon and subsequently Victoria aircraft… By sawing a sighting hole in the nose of our troop carriers and making our own bomb racks we converted them into what were nearly the first post-war long-range heavy bombers.” He did not attempt to gild the lily about his tactics: [I]f the rebellion continued, we destroyed the villages and by air patrols kept the insurgents away from their homes for as long as necessary.” That, as he explained, was far less expensive than using troops and, of course, produced no high infantry casualty counts of the sort that had scarred Europe’s conscience during World War I.

Colonial officials obscured the fact that such measures were being taken against a civilian population in peacetime, rather than enemy soldiers during a war. In short, the denial that there are any civilians in Palestine, or in the Middle East more generally, has a long colonial heritage. It should be noted, however, that, in the end, Great Britain’s aerial dominance of Iraq failed, and it finally had to grant that country what at least passed for independence in 1932. In 1958, an enraged public would finally violently overthrow the government the British had installed there, after which Iraq became a nationalist challenger to Western dominance in the region for decades to come.

Of course, Harris’s air power strategy, whetted in Mesopotamia, came to haunt Europe itself during the Second World War, when he emerged as commander-in-chief of Bomber Command and rose to the rank of air chief marshal. He would then pioneer the tactic of massively bombarding civilian cities, beginning with the thousand bomber” raid on Cologne in May 1942. His total war” air campaign would, of course, culminate in the notorious 1945 firebombing of Dresden, which devastated eight square miles of the Florence of Germany,” wiping out at least 25,000 victims, most of them noncombatants.

Terror from the Skies

In the end, the way Bomber Harris’s deadly skies came home to Europe should be an object lesson to our own neo-imperialists. At this very moment, in fact, Europe faces menacing drones no less than does the Middle East. Moreover, unlike genuine international leadership, the Frankenstein monster of negative hegemony in the Middle East stirs only opposition and resistance. Despite Israel’s technological superiority, it has hardly achieved invulnerability. Poverty-stricken and war-ridden Yemen has, for instance, managed to all but close the vital Red Sea to international shipping to protest the genocide in Gaza and has hit Israel with hypersonic missiles, closing the port of Eilat. Nor, during their 12-day war, did Iran prove entirely helpless either. It took out Israel’s major oil refinery and struck key military and research facilities. Instead of shaking the Iranian government, Israel appears to have pushed Iranians to rally around the flag. Nor is it even clear that Iran’s stockpile of highly enriched uranium was affected.

Most damning of all, Israel’s ability to inflict atrocities on the Palestinians of Gaza (often with U.S.-supplied weaponry) has produced widespread revulsion. It is now increasingly isolated, its prime minister unable even to fly over France and Spain due to a fear of an International Criminal Court warrant for his arrest. The publics of the Middle East are boiling with anger, as are many Europeans. In early October, Italy’s major labor unions called a general strike, essentially closing the country down to protest Israel’s interception of the Global Sumud Flotilla, a group of ships attempting to bring humanitarian aid to Gaza. As with Bomber Harris’s ill-starred domination of Iraq, terror from the skies in Gaza and beyond is all too likely to fail as a long-term Grand Strategy.

Copyright 2025 Juan Cole

Featured image: DSC_0461 by U.S. Embassy Jerusalem is licensed under CC BY-SA 2.0 / Flickr

Follow TomDispatch on Twitter and join us on Facebook. Check out the newest Dispatch Books, John Feffer’s new dystopian novel, Songlands (the final one in his Splinterlands series), Beverly Gologorsky’s novel Every Body Has a Story, and Tom Engelhardt’s A Nation Unmade by War, as well as Alfred McCoy’s In the Shadows of the American Century: The Rise and Decline of U.S. Global Power, John Dower’s The Violent American Century: War and Terror Since World War II, and Ann Jones’s They Were Soldiers: How the Wounded Return from America’s Wars: The Untold Story.

Juan Cole

Juan Cole, a TomDispatch regular, is the Richard P. Mitchell collegiate professor of history at the University of Michigan. He is the author of The Rubáiyát of Omar Khayyam: A New Translation From the Persian and Muhammad: Prophet of Peace Amid the Clash of Empires. His latest book is Peace Movements in Islam. His award-winning blog isInformed Comment. He is also a non-resident Fellow of the Center for Conflict and Humanitarian Studies in Doha and of Democracy for the Arab World Now (DAWN).

by A. Abdul Aziz,

The Second Khalifa of Ahmadiyya Muslim Jama’at (Community) in Islam Hazrat Mirza Bashiruddin Mahmood Ahmad, may Allah be pleased with him, formed Auxiliary Organizations in the Jama’at to serve the needs of both genders according to different age groups:

In 1922: Majlis Lajna Ima’illah for women.

In 1928: Majlis Nasirat-ul-Ahmadiyya for girls ages 7 – 15.

In 1938:  Majlis Khuddam-ul-Ahmadiyya for men ages 15 – 40.

In 1940: Majlis Ansarullah for men age 40 and above.

On Sunday the 6^th October 2025, at Baitul Basit Mosque Sri Lanka in Pasyala, Ahmadiyya Elders’ Association Annual Gathering (Ijtima) was held. Previous day, the Sports Event taken place. Theme of the Event was ‘The Greatness of Holy Qurán’.

The main event started at 9.30 am with hoisting of National Flag and Association flag by Mr. R.A. Fahim, National President of Ahmadiyya Muslim Community Sri Lanka and Mr. N. Nasir, President Sri Lanka Ahmadiyya Elders’ Association respectively, and followed silent prayer.

Program further continued with Holy Qur’an recitation by Moulavi K.M. Munir Ahmad followed by translations.  Participants stood up while the pledge of the Association was read out and audience repeated.

 Mr. N. Nasir welcomed the audience and in his inaugural address spoke on the importance of reading Holy Quran and its meanings, quoting Holy Quran, sayings of Prophet of Islam Muhammad, (peace and the blessings of Allah, be upon him), as well as the teachings of Promised Messiah (peace be on him) and his Caliphs.

Mr. R.A. Fahim, National President – AMJSL, in his speech put forward the gist of address delivered by Ahmadiyya Khalifa His Holiness Hazrat Mirza Masroor Ahmad (may Allah be his Helper) on the recently concluded Ahmadiyya Elders’ Association (Ijtima), United Kingdom. Prior to this, the National President instructed the audience to pay full attention and try to act upon.

Mr. M.M. Faris, National Secretary for the in-charge of teaching Holy Quran, Mr. Javed Rahim, Chief Missionary – AMJSL, Mr. T.A. Tahir and Mr. A.B. Musthaq Ahmad were also addressed the event.

 The event included academic competitions such as Holy Qur’an recitation, Urdu Poem, and the memory test etc. and the prize distribution was also part of the event. 

 Annual Report was read out by I.A. Masood Ahmad, General Secretary of the Association.

 Vote of Thanks by Arshad, Officer, Ijtima Committee. and the daylong event concluded with silent prayer. 

Ahmadi elders from all Chapters including from Eastern Province attended.

The Ahmadiyya Muslim Community was founded in 1889 in a small town Qadian, in Punjab, India.  Its founder, Hazrat Mirza Ghulam Ahmad (1835-1908) claimed to be the Promised Reformer of the age.  Ahmadiyya Community stands for the brotherhood of mankind and tries to establish peace on earth through love, persuasion and tolerance.  It is a spiritual Community and has no political agenda (www,alislam.org)

LOVE FOR ALL, HATRED FOR NONE.

Courtesy Hiru News

By Dharshan Weerasekera, Courtesy The Island

The UN Human Rights Council’s (UNHRC) latest resolution on Sri Lanka raises serious questions about the Council’s impartiality and respect for the UN Charter. This new measure extends the mandate of the external mechanism established under Resolution 46/1 of March 2021.

At the start of the UNHRC’s 60th Session on 08 September, 2025, 43 nations objected to any further country-specific action on Sri Lanka, with several specifically arguing that the external mechanism contravenes Article 2(7) of the UN Charter — which prohibits the UN from interfering in the domestic affairs of states. Yet, barely four weeks later, the Council adopted the resolution, extending the mandate, regardless.

This sequence of events suggests that what drives the UNHRC is not principle or law, but politics. If so, the UN General Assembly (UNGA) must be informed of what has taken place.

Mechanism That Discredits the UN

The extension of the Sri Lanka Accountability Project (SLAP) discredits both the UNHRC and, by extension, the UN itself, for two reasons.

First, the UNGA created the UNHRC in 2006 to replace the former Human Rights Commission, which had been discredited for bias and politicisation. The UNHRC’s founding resolution (UNGA Resolution 60/251, para. 4) explicitly requires that its conduct be guided by the principles of universality, impartiality, objectivity and non-selectivity, constructive international dialogue and cooperation.”

Successive Sri Lankan Governments — including the present one — have categorically rejected the SLAP, most recently on 08 September, 2025. When the concerned State rejects a measure, and the Council, nevertheless, re-endorses it year after year, that is an affront to the very principles on which the UNHRC was founded. The UNGA cannot ignore such a situation.

Second, the resolutions on Sri Lanka since 46/1 have all been brought by the so-called Core Group on Sri Lanka” led by the United Kingdom — in effect, a faction of Council members ganging up on a fellow member. This practice contradicts the ethos of the Council’s founding instruments.

For example, UNHRC Resolution 5/1 (Institution-building of the Human Rights Council”) establishes the Universal Periodic Review (UPR) and the Special Rapporteurs as the main mechanisms for assessing Member States’ human rights performance. The UPR is an inclusive, cooperative process involving the State concerned, other Council members, and civil society. While Resolution 5/1 does not preclude country-specific measures, it assumes that scrutiny will proceed through the UPR or Rapporteur mechanisms, not ad hoc groups targeting one country session after session.

Every day that SLAP continues to operate therefore represents, arguably, an illegal act committed by both the OHCHR (which oversees it) and the UNHRC (from which it derives authority). The UNGA must act before this becomes a permanent stain on the institution’s credibility.

What Sri Lanka Should Do

One cannot negotiate with a bandit or brigand. The miscreant must be arrested, tried, convicted, and punished. If, as suggested above, the UNHRC is committing an arguably illegal act against Sri Lanka, then the UNHRC has become the equivalent of a bandit. In these circumstances, the only reasonable thing for Sri Lankans to do is to report this matter to the UN General Assembly and demand that it be investigated further.

Sri Lankans, however, should not stop there. They should take the necessary legal, as well as diplomatic measures, to protect the long-term interests of this country from the following: first, the possible harm that the OHCHR could cause by using the material in SLAP’s repository to pursue legal action, including under universal jurisdiction, against Sri Lankan citizens. Second, the possible harm to the good name of the country caused by the UNHRC’s continued accusations that human rights violations are rampant, especially against minorities. And third, the possible harm to the country’s reputation caused by claims of war crimes and other crimes allegedly committed during the war against the LTTE.

Legal Action

Sri Lankans — either privately or through registered nationalist organisations — should compile a detailed dossier setting out the possible illegality of the SLAP, along with any problems relating to the probable contents of its repository. The dossier should be handed over to the Government to be forwarded to its embassies abroad, which should in turn deliver it to the relevant authorities in those countries.

Those authorities should be instructed to inform their judiciaries that, if legal action, including under universal jurisdiction, is pursued against Sri Lankan citizens, any judicial officer reviewing such an application must have access to the dossier. The officer must be aware that the information on which a decision is sought may be compromised. Accused persons can then raise this as a preliminary objection if they are ever asked to appear in a foreign court — or in a Sri Lankan court that relies on SLAP’s material.

Diplomatic Counter-Narrative

Sri Lankans must also challenge the narrative that the High Commissioner and others are presenting about the human rights situation in this country. According to them, Sri Lanka is one of the world’s worst human rights offenders, a veritable pit of violence and oppression, especially for minorities. Yet Sri Lanka’s global reputation tells a different story. Forbes recently ranked the island third among the world’s most popular tourist destinations for 2025, highlighting its cultural richness, natural beauty, and appeal to international travellers. How could it possibly attract millions of visitors if the country were as dangerous or oppressive as the High Commissioner claims?

To correct this distortion, Sri Lankans — working through relevant nationalist organisations — should collaborate with a local university to establish an institute or desk dedicated to compiling facts about life in the country, especially for minorities. This could include databases on life expectancy, infant mortality, access to healthcare and education, average household income, and the composition of the prison population.

It could also collect testimonies from ex-combatants, statistics on inter-ethnic marriages — including between former members of the armed forces and ex-LTTE cadres, which demonstrate reconciliation — and verifiable accounts from foreign visitors describing their observations of daily life in the country.

On alleged war crimes, the same desk should collate and publish the databases of Sri Lanka’s two main domestic mechanisms — the Lessons Learnt and Reconciliation Commission and the Paranagama Commission — both of which categorically reject the claim that government forces committed system crimes” or crimes against humanity. These findings directly contradict the UNHRC and OHCHR’s accusations, as seen for example in the OISL Report of October 2015.

Making this information accessible in one place would enable any fair-minded observer, local or foreign, to assess the truth for themselves.

Time for Accountability — for the UNHRC

The UNHRC may argue that its global mandate entitles it to investigate states and launch accountability mechanisms. But no mandate gives it the right to break international law. If the Council exceeds its limits, it must itself be held to account.

The latest resolution — adopted despite formal objections by the Government of Sri Lanka and numerous Council members — is the final straw. Many of those objectors have stated openly that the mechanism violates the UN Charter. After four years of such warnings, the time for indulgence has ended.

The General Assembly must now weigh the Council in the balance — and if found wanting, eliminate it, reform it, or replace it with an institution that respects the law it claims to uphold.

By Dharshan Weerasekera

National Development Bank PLC

NDB Bank, recently hosted an exclusive virtual well-being session for its esteemed Privilege clientele, reaffirming its commitment to offering holistic lifestyle experiences that go beyond traditional banking.

The webinar, which saw an attendance of about 200 of NDB’s Privilege customers, focused on the highly topical subject, Diabetic Reversal: Fact or Myth”. The session was conducted by Dr. Ng Jen Min Ben, an expert endocrinologist from Arden Endocrinology Specialist Clinic, Parkway Hospitals, Singapore, who shared valuable medical insights and evidence-based perspectives on the potential of reversing diabetes through lifestyle adjustments and clinical interventions.

This interactive session was designed to provide Privilege customers with practical knowledge to better manage their health and wellbeing, while also encouraging a proactive approach to lifestyle-related conditions. The initiative reflects NDB’s vision of being a trusted lifestyle partner for its Privilege clientele, offering meaningful engagements that enrich their lives across multiple dimensions.

Commenting on the initiative, Gihan Punchihewa, Assistant Vice President and Head of Privilege Select and Privilege Banking, for NDB Bank stated, At NDB Privilege Banking, we believe that true wealth extends beyond financial prosperity to include health and well-being. This wellness webinar is part of our ongoing efforts to bring global expertise closer to our valued clients, empowering them with knowledge that enhances both their personal and professional lives.”

Through curated sessions such as these, NDB Privilege Banking continues to redefine customer engagement by blending financial solutions with lifestyle enrichment, underscoring the Bank’s long-standing commitment to excellence, care, and innovation.

NDB Bank is the fourth-largest listed commercial bank in Sri Lanka. NDB was named Sri Lanka’s Best Digital Bank for SMEs at Euromoney Awards for Excellence 2025 and was awarded Domestic Retail Bank of the Year – Sri Lanka and Sri Lanka Domestic Project Finance Bank of the Year by Asian Banking and Finance Magazine (Singapore) Awards 2024. NDB is the parent company of the NDB Group, comprising capital market subsidiary companies, together forming a unique banking and capital market services group. The Bank is committed to empowering the nation and its people through meaningful financial and advisory services powered by digital banking solutions.

Courtesy The Daily Mirror

Colombo, October 14 (Daily Mirror)- Former Navy Commander Nishantha Ulugetenne, who was in remand custody in connection with the disappearance of a youth from Pothuhera, was granted bail by the Kurunegala Magistrate’s Court today.

Ulugetenne was arrested in connection with the disappearance of a youth from Pothuhera, which reportedly occurred during his tenure as Director of Naval Intelligence.

Courtesy The Daily Mirror

Three police teams have been deployed to arrest attorney-at-law Gunaratne Wanninayake, who was involved in a confrontation with a police constable at the Mount Lavinia Court premises, Assistant Superintendent of Police (ASP) F.U. Wootler said today.

He told the weekly briefing to announce Cabinet decisions that further investigations have been launched into the incident and said that the police made submissions to the court under special provisions of the penal code.

He said legal action will be taken against the this lawyer soon.

Courtesy The Daily Mirror

---

The U.S. Department of State has issued a travel advisory advising its citizens to exercise increased caution when travelling to Sri Lanka due to unrest, terrorism, and landmines.

According to the Department, protests over the economic and political situation in Sri Lanka can happen at any time, adding that terrorist attacks have occurred in Sri Lanka, with little or no warning.

Police have used water cannons and tear gas to disperse protesters and protests could turn violent with little or no warning,” the department added.

Advisory Summary: 

Demonstrations

Protests over the economic and political situation in Sri Lanka can happen at any time.

• Police have used water cannons and tear gas to disperse protesters.
• Avoid all gatherings, even peaceful ones.
• Protests could turn violent with little or no warning.

Terrorism

Terrorist attacks have occurred in Sri Lanka, with little or no warning.

They may target:

• Tourist locations
• Transportation hubs
• Markets and shopping malls
• Government buildings
• Hotels, clubs, and restaurants
• Places of worship
• Parks
• Major sporting and cultural events
• Schools and hospitals
• Airports
• Other public areas

The U.S. government has limited ability to provide emergency services to U.S. citizens in remote areas. 

Land mines

Approximately 23 square kilometers of Sri Lanka have land mines left from its civil war. Most land mines have been cleared, but some areas in northern and eastern Sri Lanka are still dangerous. The highest concentration is in the northern districts of the Northern Province. This territory has dense forests and rough terrain. Warning signs with the international land mine symbol mark the areas of greatest risk. The symbol shows a skull and crossbones in a red, upside-down triangle. White markers indicate cleared land.

 If you decide to travel to Sri Lanka: 

• There is risk of terrorist violence, including terrorist attacks and other activity in Sri Lanka. Visit the U.S. Department of State’s country reports on terrorism to learn more.
• Avoid traveling off well-used roads, tracks, and paths due to risk of unexploded ordnance in certain areas of northern and eastern Sri Lanka, with the highest concentration of affected areas in the in the northern districts of the Northern Province.
• Be aware of your surroundings when traveling to tourist locations and crowded public venues.
• Large-scale demonstrations related to the local political situation may occur with little notice. Demonstrations may disrupt transportation and other essential services.
• Visit the Centers for Disease Control and Prevention (CDC) website for the latest Travel Health Information for Sri Lanka.
• Follow the instructions of local authorities. 
• Monitor local media for breaking news. Be prepared to  adjust your plans.
• Avoid demonstrations and crowds. 
• Enroll in the Smart Traveler Enrollment Program (STEP) to get important updates and alerts from the U.S. embassy or consulate. Enrolling helps the U.S. embassy or consulate contact you or your emergency contact in an emergency.
• Review the  Country Security Report for Sri Lanka. 
• Whether you’re a first time or frequent traveler, use the International Travel Checklist.
• We highly recommend that you buy travel insurance before you travel. Check with your travel insurance provider about evacuation assistance, medical insurance, and trip cancelation coverage.

Shenali D Waduge

Sri Lanka survives today because ordinary, hardworking Sinhala taxpayers across the Western, Southern, Sabaragamuwa, North Western and North Central Provinces carry the economic weight of the entire nation. These provinces produce the largest share of national income and generate most tax revenue, which is then used to fund all nine provinces, including those that demand special political powers or separatism.

This is not emotion.
This is not racism.
This is economic fact.

What the numbers say:

According to Central Bank of Sri Lanka – Provincial GDP (PGDP) 2023:

• Total GDP:LKR 27.4 trillion
• Total Tax Revenue:LKR 3.05 trillion
• Sinhalese-majority provinces

(Western, Southern, North Western, Central, Sabaragamuwa, North Central):

GDP: LKR 21.92 trillion (≈80%)

Taxes: LKR 2.59 trillion (≈85%)

• Northern & Eastern provinces:

GDP: LKR 1.64–2.19 trillion (≈6–8%)

Taxes: < LKR 61 billion (<2%)

Budget Transfers Received: ≈LKR 610 billion (>20%)”

Provincial Numbers (2023)

• Western Province:7% of national GDP – (~LKR 12.0 trillion)
• North Western Province:9% – (~LKR 3.0 trillion)
• Southern Province:9%
• Sabaragamuwa Province:8%
• Central Province:3%
• North Central Province:8%
• Uva Province:7%
• Eastern Province:7%
• Northern Province:5%
• These four provinces, with over 90% Sinhala population, generate:
• Nearly 80% of Sri Lanka’s GDP – (~LKR 21.92 trillion),
• Over 85% of total tax revenue – (~LKR 2.59 trillion)
• North Western, Central, and Southern provinces contribute most of the remaining GDP.
• Northern & Eastern provinces:
  • contribute only6–8% of GDP – (~LKR 1.64–2.19 trillion),
  • collect less than 2% taxes – (<LKR 61 billion),
  • but receive over20% of national budget transfers (~LKR 610 billion)

What this means

• Over 80% of GDP and 85% of tax revenue comes from Sinhala-majority provinces
• Northern and Eastern Provinces contribute only 6–8%of the economy

BUT they absorb over 20% of national budget transfers, subsidies and aid

• Taxes paid by people in Colombo, Gampaha, Kurunegala, Kandy, Galle, Matara, and Ratnapuraare used to finance schools, roads, hospitals, government salaries, fertilizer, Samurdhi, pensions, provincial councils, and welfare in the North and East.
• Yet, tax revenue collected from the North and East is less than 2% of the total economy
• Even during the war, funds to maintain schools, hospitals, salaries, pensions and welfare in LTTE-controlled areas STILL came from the Sri Lankan Government — paid by Sinhala taxpayers. Even the LTTE ate & survived on state funds.
  Even today, soldiers from Sinhala villages shed their blood in border hospitalsthat also supply blood to Jaffna, Batticaloa and Trincomalee hospitals.

Sri Lanka 2023 Economic Summary

Total GDP: LKR 27 trillion

• Sinhalese-majority provinces:LKR 21 trillion (~78%)
• Northern & Eastern provinces:LKR 2.1 trillion (~8%)

Total Tax Revenue: LKR 3.05 trillion

• Sinhalese-majority provinces:LKR 2.59 trillion (~85%)
• Northern & Eastern provinces:< LKR 61 billion (<2%)

National Budget Transfers & Subsidies:

• Northern & Eastern provinces:~LKR 610 billion (>20% of national funds)
• Remaining provinces:funded by Sinhalese-majority tax revenue

So, let us be very clear:

• Sinhala taxpayerscontribute the largest share to government revenue. This is the fact.
• Sinhala-majority provincessubsidize the rest of the country
• TheNorthern and Eastern provinces survive on national funding, not separatist slogans
• Those shoutingself-determination”, federalism”, and separatism” do so while living on Sinhala taxpayers’ money

This is not racism.
This is economic justice.
Facts have no ethnicity.

Budget Reality – Who Pays the Bills?

Every year, billions of rupees are allocated to Provincial Councils.

Provinces like the North and East collect less than 2% of tax revenue but consume over 20% of national budget transfers, subsidies, and aid

This means Sinhala taxpayers are funding those demanding division of the country. Do those demanding or even supporting separatism realize this truth?

Questions the Nation Must Ask Before Discussing Federalism or Devolution:

Why are the people who carry the economy – the Sinhala taxpayers – constantly accused, insulted, and demonized, while the regions funded by their labor demand separation and federalism?

Before anyone talks about federalism, devolution, police powers, or land powers, let them answer:

1. Who pays for your province?
2. Who built your roads?
3. Who funds your hospitals?
4. Who pays your teachers and public servants?
5. Who provided welfare, pensions and subsidies all these years?

No one has the right to divide what they don’t pay for.

Sri Lanka survives because of Sinhala workers, farmers, entrepreneurs and taxpayers.

The Sinhala majority is the economic spine of this nation. No one can contest this fact.

It is time to acknowledge their contribution – without apology.

Salute the Silent Sinhala Working Majority

Sri Lanka survives because of Sinhala workers, farmers, entrepreneurs, and taxpayers.
They are the economic spine of the nation.
They carry the nation.
They feed the nation.
They fund the nation.
Without them, Sri Lanka stops.

Shenali D Waduge

National Development Bank PLC

NDB Bank has signed a Memorandum of Understanding (MoU) with United Motors Lanka PLC (UML), one of Sri Lanka’s most pioneering and highly respected automobile companies with over eight decades of industry leadership. This strategic partnership enables customers to access flexible, affordable, and innovative leasing solutions across UML’s renowned range of passenger and commercial vehicles.

Through this collaboration, NDB customers will be able to finance Mitsubishi passenger vehicles, supported by UML’s extensive after-sales network and trusted reputation. With tailor-made leasing facilities offering fast approvals, minimal documentation, flexible repayment terms, and no guarantor requirements, customers will enjoy unmatched convenience in owning globally renowned brands under UML’s portfolio.

The partnership also extends to UML’s commercial vehicle range, including Mitsubishi Fuso Trucks and Rosa buses, which are vital to SMEs and larger enterprises alike. NDB’s structured financing packages are designed to empower businesses with reliable transport solutions, driving entrepreneurship and industry growth across the country.

Commenting on the partnership, Dilum Amarasinghe, Assistant Vice President – Leasing at NDB Bank, stated, This partnership with United Motors Lanka reflects our shared commitment to empowering Sri Lankans with reliable, world-class vehicles and accessible financial solutions. By combining UML’s legacy of excellence with NDB’s customer-focused leasing facilities, we are proud to support individuals and businesses in achieving their aspirations.”

With its island-wide dealer network of over 2,500 outlets and an unmatched reputation in the automotive industry, UML continues to stand as a leader in mobility solutions. Together with NDB’s financial expertise and reach, this collaboration sets the stage for a stronger, more inclusive future for Sri Lanka’s vehicle owners and entrepreneurs.

NDB Bank is the fourth-largest listed commercial bank in Sri Lanka. NDB was named Sri Lanka’s Best Digital Bank for SMEs at Euromoney Awards for Excellence 2025 and was awarded Domestic Retail Bank of the Year – Sri Lanka and Sri Lanka Domestic Project Finance Bank of the Year by Asian Banking and Finance Magazine (Singapore) Awards 2024. NDB is the parent company of the NDB Group, comprising capital market subsidiary companies, together forming a unique banking and capital market services group. The Bank is committed to empowering the nation and its people through meaningful financial and advisory services powered by digital banking solutions.

The Indo–Sri Lanka Chamber of Commerce & Industry (ISCCI)

ISCCI Hosts Second Edition of Bridging Borders” Financial Dialogue in Colombo
Theme: Enabling Sri Lanka’s Market Bond Issuance in Indian Currency – Pathways, Policies, and Preparedness
Date: Wednesday, 15th October 2025
Venue: BMICH, Colombo | Time: 3:00 PM – 6:00 PM | Followed by High Tea

The Indo–Sri Lanka Chamber of Commerce & Industry (ISCCI) held its second edition of its flagship financial dialogue series titled Bridging Borders II: Enabling Sri Lanka’s Market Bond Issuance in Indian Currency – Pathways, Policies, and Preparedness.”
The event was held on 15th October 2025 at the BMICH, Colombo, and joined by distinguished policymakers, financial experts, economists, and industry leaders from both nations.
The Bridging Borders” series is part of ISCCI’s continued effort to foster financial cooperation and policy alignment between India and Sri Lanka, particularly in strengthening cross-border financing mechanisms and enabling frameworks for currency-linked investments. The second edition focused on exploring the feasibility and roadmap for Sri Lanka to issue market bonds in Indian Rupees (INR) — a development that could significantly enhance regional financial integration, trade liquidity, and investor confidence.

Distinguished Guests and Dignitaries
The Chamber was deeply honored to host an eminent lineup of dignitaries:
• Chief Guest: Hon. Dr. Anil Jayantha, M.P., Minister of Labour & Deputy Minister of Finance and Planning, Government of Sri Lanka
• Guest of Honor: Dr. Satyanjal Pandey, Deputy High Commissioner, High Commission of India, Colombo
• Keynote Address: Snr. Prof. D.B.P.H. Dissabandara, Senior Professor of Finance, University of Sri Jayewardenepura

Panel Discussion: Building the Bridge to Financial Integration
A high-level panel discussion bought together some of the region’s most respected financial and policy experts, including:
• Hon. Eran Wickramaratne – Former State Minister of Finance, Sri Lanka
• Eng. Nissanka N. Wijeratne – Secretary General & CEO, Chamber of Construction Industry of Sri Lanka
• Mr. Sachith Perera – CEO, First Capital Ltd., Sri Lanka
• Mr. Prins Perera – Senior Vice President, DFCC Bank
• Dr. Naresh Bana – Global PPP Specialist & Vice Chairman, ISCCI
• Moderator: Mr. Talal Rafi, Economist & Global Thought Leader
The discussion focused on key enablers for cross-border financial cooperation, including:
• Frameworks for INR-denominated bond issuance in Sri Lanka
• Strengthening regional capital market connectivity
• Harmonizing fiscal and monetary regulations
• Opportunities for public-private partnerships (PPP) in financial infrastructure
• Strategies to enhance investor participation from India and beyond

Advancing Indo–Sri Lankan Economic Synergy
Speaking about the initiative, Dr Sarath Obeysekera, Snr. Vice President ISCCI, shared:
This dialogue reflects our shared commitment to deepen Indo–Sri Lankan financial linkages. Enabling market bond issuance in Indian currency could open new avenues for bilateral trade, investment, and economic stability. Through ‘Bridging Borders II,’ we aim to create a roadmap for long-term financial engagements between our two nations.”

Mr. Udaya Seneviratne, Snr. Advisor to ISCCI, added:
As Sri Lanka’s financial markets evolve, integrating with India’s bond market framework presents a historic opportunity. This dialogue brings together key voices from both countries to define a collaborative and sustainable approach.”

About ISCCI
The Indo–Sri Lanka Chamber of Commerce & Industry (ISCCI) serves as a vital platform promoting bilateral trade, investment, and cultural exchange between India and Sri Lanka. Through policy dialogues, sectoral summits, and business partnerships, ISCCI works to enhance cooperation in areas such as infrastructure, finance, energy, tourism, agriculture, and the blue economy.

Media and Contact Information
For press inquiries or media coverage coordination, please contact:
Dr. Sarath Obeysekera
Senior Vice President, ISCCI – Colombo
📞 +94 777309290
Mr. Udaya Seneviratne
Senior Advisor, ISCCI – Colombo
📞 +94 717 247 873
Dr. Naresh Bana
Vice Chairman, ISCCI – India
📞 +91 99680 75289
Email: info@iscci.org
Website: www.iscci.org
Issued by:
The Indo–Sri Lanka Chamber of Commerce & Industry (ISCCI)
Date: 15th October 2025
Colombo / New Delhi

Regards

Dr Sarath Obeysekera

Professor Richard N. Lalonde  Department of Psychology York University, Canada 

Shell Shock to Palali Syndrome: PTSD Sri Lankan Experience traces the history of trauma in Sri Lanka, from the experiences of a few “shell-shocked” Sri Lankan soldiers during World War II to the widespread psychological damage caused by the decades-long civil war and the 2004 tsunami.  Dr. Jayatunge introduces the term “Palali Syndrome” as a metaphor for the specific post-traumatic reactions and long-term readjustment problems faced by Sri Lankan combatants and society following the prolonged Eelam War. Palali, a military base in the north, becomes a powerful symbol of the battle stress and lasting psychological wounds.  A key point in this book is the initial and long-standing denial of PTSD by Sri Lankan authorities, who often dismissed it as an “American illness.” The book highlights the painful process of overcoming this official reluctance to acknowledge combat-related trauma, which left countless victims untreated for years.  The work documents the vast number of psychological casualties—far beyond the combatants—that include civilians, child soldiers, and war widows. The book illustrates these different presentations with narrative case examples, making the abstract concept of PTSD more relatable.  Dr. Jayatunge argues that the widespread trauma has damaged Sri Lanka’s social fabric, contributing to increased rates of social violence, political extremism, criminal activities, domestic violence, suicide, and substance abuse in the postwar era.  The book warns that the psychological echoes of the conflict will affect future generations unless appropriate measures are taken to heal the nation.  Dr. Jayatunge emphasizes the need for culturally and religiously appropriate methods of therapy. He discusses the use of Western approaches, such as Cognitive Behavioral Therapy (CBT) and Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), alongside traditional methods, such as meditation and spiritual practices.  The book calls for policymakers and authorities to prioritize and provide the necessary rehabilitation and treatment facilities for trauma victims. It advocates for addressing psychological trauma at the individual, family, and community levels to foster empathy and healing.

Professor Richard N. Lalonde  
Department of Psychology 
York University, Canada 

Dr Sarath Obeysekera

සම්මානීය සභාපතිතුමනි,

උසස් වෘත්තීය අධ්‍යාපන කොමිෂන් සභාව

ජාතික ශිල්ප පුහුණු මණ්ඩලය

සිලෝන් ජර්මානු පුහුණු ආයතනය – සභාපති/අධ්‍යක්ෂතුමා

මහත්මයනි,

---

වෘත්තීය පුහුණු ආයතන විසින් සිදුකරනු ලබන වෙල්ඩින් තාක්ෂණ පාඨමාලා වල අසම්පූර්ණ කාර්ය සාධනය පිළිබඳව

Temple Trees හි පැවති Skills Expo විශේෂ සැසි මණ්ඩපයේදී පැවති සංවාදයකදී, මගේ ප්‍රශ්නයකට ප්‍රතිචාර දුන් සියලුම විශිෂ්ට පැනල් සාමාජිකයින් විසින්, TVEC, NAITA, VTA, තාක්ෂණ විද්‍යාල වැනි වෘත්තීය පුහුණු ආයතන මඟින් නිපදවන වෙල්ඩර්වරුන්ගේ ගුණාත්මකභාවය දෘශ්‍යමාන ලෙස පහළ වී ඇති බව අත්හදා බලමින් පිළිගත් බව කරුණාවෙන් අවධාරණය කරමි.

ඉදිරිපත් කළ මගේ ප්‍රශ්නය තුළින් මම අවධාරණය කළේ, වෘත්තීය පුහුණු ආයතන මඟින් වාර්ෂිකව නිපදවන වෙල්ඩර්වරුන්ගේ ගුණාත්මකභාවය තුළ පෙනී යන විශාල හිඟය පිළිබඳ දුක්ඛිත තත්ත්වය ය. එම තත්ත්වය තුළින් උපන් එකතුවූ ප්‍රතිඵලය වන්නේ, ශ්‍රී ලංකාවට පරිපූර්ණ දක්ෂ වෙල්ඩර්වරුන් පිරිසක් තානාපති කාර්ය මණ්ඩලයට හෝ ආනයන කර්මාන්තයන්ට සැපයීමට නොහැකිවීමයි. විදේශීය වෙල්ඩර් ඉල්ලුම පිළිබඳව තවදුරටත් අප සූදානම් විය යුතු බව මම අවධාරණය කළෙමි.

දැනට බ්‍රිතාන්‍ය රජයද, දක්ෂ වෙල්ඩර්වරුන් සඳහා දොරගුල විවෘත කර ඇති අතර, දකුණු කොරියාව, ඉස്രායෙල්, ජපානය, මැදපෙරදිග, රොමේනියාව, තායිලන්තය, සිංගප්පූරුව ආදී රටවල් මෙන්ම විවිධ රටවල් වෙත දක්ෂ වෙල්ඩර්වරුන්ට අවස්ථා විවෘත වී ඇත. එබැවින්, ශ්‍රී ලංකාව තුළින් විශිෂ්ට, පරිපූර්ණ දක්ෂ වෙල්ඩර්වරුන් පිරිසක් නිපදවීම අත්‍යවශ්‍ය ජාතික අවශ්‍යතාවයක් බව මම පෙන්වා දුනිමි.

මගේ අදහස තුළ මම තවත් අවධාරණය කළේ, මතුරජවෙලේ Shell ටර්මිනල් ව්‍යාපෘතිය සඳහා ගුජරාට්, ඉන්දියාවේ සිට වෙල්ඩර්වරුන් 250ක් ආනයනය කළ යුතු වූ අතර, එම තත්ත්වය වසර 25කට පසුවද වෙනස් වී නොමැති බවයි.

පැනල් සාමාජිකයින් සියලු දෙනාම ඒ පිළිබඳව එකඟවමින් පෙන්වා දුන්නේ, මෙම විනෝදජනක සත්‍යය වෙනස් කළ යුතු බවත්, එයට හේතු වූ මූලික කරුණු සවිමත් ලෙස හඳුනාගෙන විසඳා යා යුතු බවත් ය. ඒ අනුව, රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික අංශ නියෝජිතයන්, ශ්‍රී ලංකා විදේශ රැකියා කාර්යාලය (SLBFE), ශ්‍රී ලංකා විදේශ රැකියා ආයතනය (SLFEA) ආදිය අඛණ්ඩව ඇතුළත් වන උපදෙස් මණ්ඩලයක් පිහිටුවීමට එකඟතාවයකට එළඹුණි.

මෙහිදී, ගෞරවනීය නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් වන නාලින් හේවගේ මහතා (වෘත්තීය පුහුණුව) සහ චතුරංග අබේසිංහ මහතා (කර්මාන්ත) වෙල්ඩින් තාක්ෂණය හා පුහුණු ක්ෂේත්‍රය ගුණාත්මකව දියුණු කිරීමට තීරණාත්මක සහතිකයක් දුන් බවත්, ශ්‍රී ලංකාවට අවුරුදු 76ක පලපුරුද්දෙන් පසු ගන්නා කාර්ය මග යථාර්ථය කර ගැනීමට අරමුණු කර තිබුණි.

යුවාවන් අතර වැඩිවෙමින් පවතින නිරුත්සාහක बेरोज්ගාරභාවය හා විදේශ විනිමය උපයා ගැනීමේ අවශ්‍යතාව සැලකිල්ලට ගනිමින්, මෙම ක්ෂේත්‍රය ජාතික ප්‍රමුඛතාවයක් ලෙස සැලකිය යුතු බව පැහැදිලි විය.

ආරම්භක පියවරක් ලෙස මම 2025 සැප්තැම්බර් 30 වන දින ඉංග්‍රීසි පත්‍රිකාවක ප්‍රධාන පිටුවේ පළ වූ ලිපියකින් වෘත්තීය පුහුණු ක්ෂේත්‍රයේ දුර්වලතා හා අභියෝග අවධාරණය කළෙමි (පිටපතක් අමුණා ඇත). දුර්භාග්‍යසහගතව, එහි සඳහන් දීර්ඝ දුර්ලභ නිර්දේශයන් වෙත අදාළ බලධාරීන්ගේ අවධානය නොහැකිවූ බව පෙනේ.

එබැවින්, නීති තීරණ ගන්නා අධිකාරීවරුන් මෙම ප්‍රධානම ජාතික අවශ්‍යතාවය පිළිබඳව ක්‍රියාත්මක වීම සඳහා යථාර්ථවින් ක්‍රියාත්මක වන බව මම මනා විශ්වාසයකින් බලාපොරොත්තු වෙමි.

---

ඔබගේ විශේෂ ගෞරවයෙහි,

ජේ.ඒ.ඒ.එස්. රණසිංහ

ඵලදායීභාව විශේෂඥ හා කළමනාකරණ උපදේශක

---

පිටපත්:

• ගෞ. ඩො. හරිනි අමරසුරිය – අගමැති, උසස් අධ්‍යාපන හා වෘත්තීය පුහුණු අමාත්‍ය
• ගෞ. සුනිල් හඳුන්hetti – කර්මාන්ත අමාත්‍ය
• ගෞ. නාලින් හේවගේ – වෘත්තීය පුහුණු නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය
• ගෞ. චතුරංග අබේසිංහ – කර්මාන්ත නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය

Regards

Dr Sarath Obeysekera

Courtesy Hiru News

Dasatha News

Madyawediya

by Shenali Waduge ·

On 09 September 2025, Sri Lanka Tourism Development Authority (SLTDA) Chairman Buddhika Hewawasam issued an official letter endorsing and approving LGBTQ tourism in Sri Lanka. That letter was sent to the foreign-funded organization Equal Ground, giving them written official access to Sri Lanka’s tourism industry, its staff, institutions, and policy framework.

This is not a misunderstanding”. This is an official policy shift that violates the constitution & penal code and betrays national culture and religious values and opens the door to foreign ideological control.

The letter is written evidence — and written evidence is what foreign lobbyists and international bodies use. As long as the letter stands, Sri Lanka can be presented abroad as having officially accepted LGBTQ tourism.

What Buddhika Hewawasam approved – in his own words

The Chairman’s letter gives commitments in language that leaves no room for ambiguity: he gave SLTDA endorsement, stakeholder access, policy collaboration, DE&I training permission, and permission to escalate the proposal to top political leaders.

His signed letter to Equal Ground, he clearly commits:

1. Official endorsement of LGBTQ tourism

We extend our support to the Project on Promoting and Developing LGBTIQ Tourism in Sri Lanka…”

2. Handing over access to Sri Lanka’s tourism industry

We will facilitate your engagement with our stakeholders including travel agencies, hotels and hospitality partners…”

3. Policy-level partnership

We look forward to collaborating in developing inclusive tourism standards…”

4. Permission to introduce LGBTQ ideology into training

Your Diversity, Equity and Inclusion (DE&I) training will be beneficial for industry readiness…”

5. Lobbying opportunity with national leadership

You may share this proposal with the Hon. President and Hon. Minister for further alignment…”

This is not tourism development. This is ideological infiltration of national policy using official letterhead. The chairman’s written commitments are operational: they allow an NGO to liaise with operators, certify programmes, deliver training, and claim state partnership in international fora. That is why this letter must be cancelled in writing — not with camera-clips and press spin.

The People Rejected LGBTQ Tourism

Religious leaders, political leaders and the general public have fully rejected LGBTQ tourism.

Their words matter; they are the moral barometer of the nation.

• Most Venerable Mahanayake Theras of Asgiriya and Malwatte Chapters

We strongly oppose any attempt to promote LGBTQ tourism or undermine the cultural and religious values of this country.”

• His Eminence Malcolm Cardinal Ranjith

We reject any foreign-funded effort that attempts to corrupt the culture of Sri Lanka.”

As a result of the strong disapproval voiced by the Cardinal & the Chief Prelates, the Government had no choice but to backtrack.

• President Anura Kumara Dissanayake— after Chief Prelates escalated the matter, he met with them and reassured leaders that the Government would not move forward with any plan to specifically promote LGBTQ tourism.

• Prime Minister Harini Amarasuriya

The Government has not approved any form of LGBTQ tourism.”

• Foreign Minister Vijitha Herath (also in charge of Tourism)

We will not favour or promote any group through tourism.”

If the Govt has truly rejected LGBTQIA tourism, the path forward is simple and immediate: issue a written cancellation of the SLTDA letter, suspend any active cooperation and place the Chairman under formal inquiry.

Verbal statements alone do not nullify a written policy endorsement.

Verbal Statements Mean Nothing – Written Policy Is What Matters

Foreign-funded NGOs and LGBTQ lobbyists use documents to prove state endorsement”, not speeches.

This SLTDA letter will now be used:

• In the UN system
• In funding proposals
• In courts in future
• As proof that Sri Lanka has officially accepted LGBTQ tourism”

As long as this letter exists, Sri Lanka is legally committed to LGBTQ tourism.

This is why this letter must be formally rescinded.

Sri Lanka Welcomes Tourists – But We Refuse to Be Ideologically Colonized

Sri Lanka never discriminates against tourists. All visitors are welcome. All visitors are treated specially without exclusivity.

But we will not:

• Divide tourists by identity” as gay tourists, transgender tourists, LGBTIQA tourists
• Use public funds or state platforms to market sexualized events as national tourism
• Permit training or DEI programs to become a vehicle for ideology in state services
• Allow our children, culture and faith to be used as testing grounds for foreign agendas

Legal and Constitutional Position

• Article 9– State must protect and foster Buddhism
• Article 14(1)(e)– Morality must be preserved
• Penal Code Sections 365 and 365A– Homosexuality & unnatural sex prohibited – Remain valid Sri Lankan law
• Online Safety Act– Prevents sexual grooming and ideological harm to minors
• Penal Code– Protects children from sexual exploitation

LGBTQ Tourism openly violates Sri Lankan law and moral order.

DEMANDS OF THE NATION

We, the people of Sri Lanka, demand that the Government act now:

1. Immediately instruct a written cancellationof the SLTDA Chairman’s letter to Equal Ground (dated 09 September 2025).
2. Suspend the SLTDA Chairmanpending a formal inquiry into process, authority and any misuse of state resources.
3. Issue a Parliamentary statementconfirming Sri Lanka will not promote LGBTQ tourism as a special category.
4. Order an auditinto foreign-funded influence on tourism policy and any use of public funds for identity-based training or marketing.
5. Adopt a Tourism Protection Charterthat places culture, children and public morality at the centre of tourism policy.

FINAL MESSAGE TO THE GOVERNMENT

Sri Lanka is not for sale to foreign-funded NGOs. We will not allow rainbow colonization through tourism, education, media, or law.

The President and the Government must choose:

Stand with the People

—OR—

Fall prey to foreign-funded ideological agents & their lobbies

CANCEL THE LETTER NOW – OR ANSWER TO THE NATION.

Shenali D Waduge

Dr Sarath Obeysekera

Prepared by:

Dr. Sarath Obeysekera
Chairman – Advisory Board on Offshore and Marine Industry Development
Under the Export Development Board (EDB), 
IDMS welding school

Background

Sri Lanka’s shipbuilding, offshore fabrication, and heavy engineering industries face a growing shortage of certified welders meeting international standards (ASME, AWS, ISO 9606). Traditional welding training methods, while effective, are limited by high costs of consumables, workshop safety risks, and constrained training space.

Globally, virtual welding simulators are transforming welder training. They provide an immersive, interactive platform for trainees to practice welding techniques safely and repeatedly before moving to real hardware. Integrating such technology into the NVQ system can significantly enhance both efficiency and output of Sri Lanka’s vocational training centres.

Objective

To introduce and institutionalise Virtual Welding Simulation Technology as an entry-level and intermediate training tool within NVQ Levels 3–5 for welding and fabrication courses, thereby:

• Reducing training time and material costs

• Improving learner engagement, safety, and skill retention

• Producing globally employable welders for the offshore, marine, and industrial sectors

Virtual Welding Lab Setup	Installation of 2–4 VR welding simulators (Fronius, Soldamatic, or Lincoln) per center.
Trainer Upskilling	Intensive Train-the-Trainer” module on simulation technology and data-based performance feedback.
Hybrid Curriculum	30% simulation + 70% hardware training blended into existing NVQ Level 3–5 modules.
Digital Evaluation	Automatic performance scoring for travel speed, torch angle, arc length, and bead uniformity.
Industry Linkage	Partnerships with Colombo Dockyard, CINEC, and offshore engineering firms for practical

. Expected Outcomes

• 30% faster skill acquisition and 35% higher test pass rates

• 40% reduction in consumable cost and workshop power use

• Enhanced attraction of youth, including women trainees

• Standardized national-level performance tracking

• Readiness for employment in offshore, shipyard, and export fabrication projects

Partners & Support Requested

• TVEC / Ministry of Industries: Curriculum endorsement and NVQ integration

• EDB: Policy and funding facilitation under Blue Economy initiative

• Private Sector (Colombo Dockyard, Thanthri Marine Port Authority for Industry placement and sponsorship

• Donor/CSR Support: Equipment funding and trainer exchange programs

Conclusion

The integration of Virtual Welding Simulation into Sri Lanka’s vocational training ecosystem will modernize national skills development, reduce costs, and create a new generation of internationally employable welders aligned with the country’s Offshore Industry Development Strategy centered in Trincomalee and Colombo.

Regards

Dr Sarath Obeysekera

KAMALIKA PIERIS

In 2012, the Department of Immigration and Emigration   had   asked  Mobitel   to establish and operate an online gateway for those wishing to apply for visas to Sri Lanka.  Mobitel   provided the  Electronic Travel Authorization (ETA)  system  for  the Department . This was  tried out on a trial basis  on 1 October 2011 and became fully operational on 1 January 2012. 

This functioned satisfactorily from  2012 to 2024.   There were no complaints.  Mobitel   provided  the service free of charge  while recovering part of its costs from advertising and  services to tourists.  

Mobitel wished to upgrade the   system in 2018 , as the system was receiving text inputs only   but the process was delayed due to   Covid . On December 14, 2020, Mobitel submitted a proposal  for an upgraded system  asking for a  payment of one  US Dollar per applicant.  This  upgrade was approved by Cabinet on August 24, 2021 and Mobitel  was informed by letter dated September 21, 2021.

 Mobitel claims that  this  first upgrade  resolved all the performance issues and cyber security aspects immediately to manage application volumes and to meet latest payment gateway requirements in order to ensure timely collection of applicable government revenues”.

The 1st part of the upgrade was carried out at the expense of SLT-Mobitel in anticipation  that  the  Department  would award the 2nd part of the update to them on the commercial terms proposed ,  said Mobitel.

On August 23, 2023   Mobitel submitted a final, comprehensive proposal, partnering with  Scicom. The  new system  included  user friendly features. It  helped national security by providing biometric verification features, risk assessment, third party approvals (SIS approval)  and links to Interpol and other wanted lists.

However, unknown to Mobitel, in June 2023  a consortium of three foreign  companies had submitted to the Ministry of Public Security an unsolicited proposal titled Comprehensive Proposal on E-Visa, Consular Services, Visa Services, Biometric Services and Tourism Promotion”.

The  Consortium consisted of Singapore-registered GBS Technology Services, UAE-registered IVS Global-FZCO and the Dubai-headquartered VFS VF Worldwide Holdings Ltd, three  business enterprises dealing with visas.  The first  two companies are middlemen,  with VFS Global as their technical partner, said analysts.

 GBS Technology Services,  is a global visa outsourcing company, with head office in Singapore. IVS Global-FZCO,  is a government-authorized Indian private company that collects personal, educational and commercial documents for attestation.  It is   owned by Blackstone together with Swiss-based Kuoni, Hugentobler Foundation and EQT.  VFS VF Worldwide Holdings  is  a technology  specialist catering to governments and their  diplomatic missions abroad. Outsourcing is their specialty. 

VFS has been operating in Sri Lanka since 2004, facilitating the visa application process for 23 governments including the UK, Australia, Canada, New Zealand, and Schengen countries such as France, Germany, Switzerland, Italy, Norway, Austria, Latvia, Hungary, Croatia, Malta, and Greece. VFS operates six visa centers  in Colombo and Jaffna .

Rajan Philips observed that ,in the 1980s  western governments  began to outsource some of their diplomatic functions, especially visa processing of  immigrants and  tourists . This caught on and to save costs,  many countries  used  the same company for visa services.

Consortiums were formed to  push this. Digital platforms  were created that would serve multiple countries as clients.  This made it possible to  take  in  more countries as clients at marginal costs but significant profits . Soliciting new clients with unsolicited proposals is a time-tested method of business expansion , concluded Philips.    

 The  Sri Lanka proposal  seems to have done a round of  Ministries before  hitting the jackpot.

The proposal  was initially received by the Ministry of Defence in March 2022.  Then ,in October 2022 VFS Global and GBS-IVS submitted a letter to the Ministry of Foreign Affairs, by passing Sri Lanka Tourism Board  which is the designated authority for tourism promotion , proposing a marketing plan to boost tourist arrivals through their ownElectronic Travel Authorization (ETA) platform, at no cost to the Government of Sri Lanka.

 The Consortium  thereafter  sent an unsolicited project proposal to the Ministry of Public Security  in June 2023  offering to  provide  visa services, biometric services, and promotion of tourism in Sri Lanka. This was successful. Tiran Alles, Minister for Public Security  took note of the proposal.

 I looked at  the proposal , I then asked the Ministry Secretary to look at it,   Global’s proposal seemed viable,  said Alles. VFS had a robust presence worldwide. They are number one in the world. Almost every country  uses it. VFS Global has 3,300 centers in 151 countries.

When the media queried as to why  competitive tenders were not called , Alles said that calling for tenders was not necessary for this particular case. “There are proposals, and there is a way to study them. It’s an approach that’s commonly taken in Sri Lanka. Even if tenders were invited, who would compete with VFS?”

On 8 September 2023, the Minister submitted a Cabinet paper on the unsolicited proposal from VFS.  Cabinet entertained this unsolicited offer  and on November 11, 2023  appointed an Evaluation Committee to evaluate the proposal

 The Evaluation Committee included representatives from the Treasury and other officials . The  committee took three months to examine the proposal and  delivered  its report in December, 2023. The report was   favorable .  

 Within a week, a cabinet paper was prepared . On 4 December, the Minister presented a second proposal to the Cabinet, incorporating the committee’s report. Cabinet approval was granted on 11 December and the MoU with VFS was signed on 21 December 2023.

 Immigration Department entered into  an agreement with the Consortium on  December 21, 2023 to handle the on-arrival visa counter at the BIA ,for 12 years. The agreement was signed by  the Minister for Public Security, Tiran Alles,

The  contract with SLT-Mobitel  was   cancelled. On 16 April 2024, Mobitel was ordered to switch off the system at midnight. There was confusion within  SLT-Mobitel and the Immigration Department   at this news, said media. Mobitel wrote to Controller General of Immigration and Emigration  saying the company was perplexed” to receive a communication notifying it to stop the ETA site and its functions. Mobitel  said that under their agreement, the Department has no  power  to terminate the said contract, in whole or in part, at any time ,for its convenience”.  (continued)

KAMALIKA PIERIS

  Revised 12.20.25

The contract for issuing on-arrival visas at the Bandaranaike International Airport (BIA) was  taken over by    VFS Global   on April 17, 2024. This matter had previously been satisfactorily  handled by the officers of the Sri Lankan Immigration Department , without any complaints.

After VFS Global  took over, those applying for e-visas had do so at the new online platform operated by IVS-GBS. This replaced the ETA system (Electronic Travel Authorization) created by Mobitel,  that was  used earlier.  Incoming tourists  were now forced to get their visas from the IVS-GBS-VFS site https://www.srilankaevisa.lk/.They were told all  visitors must complete an eVisa application prior to their arrival in the country.”

Under this new arrangement, VFS  met the  arrivals and  entered the data of each visa applicant into a system that the Immigration Department accessed using a separate login. VFS collected the money from the passengers who thereafter went to the Immigration counters to have their passports stamped with the visas.

We had no prior knowledge of the new visa system, said immigration officials. It was implemented suddenly. The  new visa process was chaotic from the start, said  Immigration. There was no  proper coordination between VFS officials and Immigration officials . We should have been informed before VFS began  work. There should have been a trial period. There was no pilot project or system roll out for their ETA. Troubleshooting  was done as and when problems crop up .  

When wrong data such as a different passport number, nationality, name, birth date or gender of a passenger was entered at the VFS end,  the data did not show up on the  Immigration Department system. Immigration said they had encountered  many such issues and attributed these errors to VFS Global since they are the ones doing the data entry.

With the earlier Mobitel system was easy to use..  Tourists were required to obtain an ETA before their arrival  The ETA was issued through the online system at www.eta.gov.lk. No passport copies, documents, or photographs were required, and there was no need to endorse the ETA in the passport.

Under the VFS system, applicants had  to upload their passport copies and photos.  The system  did not accept AMEX cards. It was not multilingual like the  Mobitel  ETA system and   it did not  have a hotline for inquiries.  

The Mobitel system asked 10-11 questions to applicants, the VFS system  asked around 30 questions.It required an One Time Password (OTP) activation process and several additional documents along with the Twitter handle and Facebook username of tourists..

The new system  had an immediate impact on the tourism sector.  There was chaos at the airport. The system was slow and  there were long queues of people waiting to obtain on- arrival visas  

 One visitor  said he had applied for a multiple entry visa in May and received an approval notice from VFS Global a few days later. It cost several times more than the US$ 50 single entry for tourists used to under the old system.

When he arrived in Sri Lanka immigration officials at the airport had told him that there was no record of his visa approval – even though he was carrying a printed copy of it. He had then been told to complain to VFS Global and pay US$ 50 for a new single entry visa. I called VFS Global and  was told that there was no problem with my visa application and I would get an email certifying this. No email arrived despite multiple calls.

The Sri Lanka Tourist Development Authority said they too had received similar complaints. Also that auto-generated messages had been sent to some tourists telling them to reschedule their visit .

The government including Public Security Minister Tiran Alles, who presented the new scheme,  vigorously defended the new scheme, accusing a few immigration officials of trying to sabotage it.

 Immigration Controller Harsha Illukpitiya  made excuses.  He said some foreign travellers have been lured to fake sites . We have told those applying to make sure they access the genuine site,” he said.

Several changes were made by VFS to the hitherto smooth visa application process: Mobitel   had issued  two categories of visas for tourists , 30-day single-entry  visa at US$ 50  which  could be extended up to six months and a  double entry six-month tourist visa at $ 75

VFS got rid of the 30 day visa. The   30-day single-entry $ 50 visa , the cheapest tourist visa option  and the most popular ,was  withdrawn  on April 17. The short-term visa is gone, announced the media. The  more expensive three-month visa is available.Even visitors wanting to stay for under a month  had to  take  the  180-day visa.  However ,   VFS had  reduced the validity period for   this visa to three months from the original six months.

In the past, tourists could get a double entry visa so that they can plan their trip to Sri Lanka several months ahead and make the first arrival within six months of the issuance of a visa. Since VFS took over, the period was halved to three months. Tourists who were sold a six months visa by the VFS online portal were later informed that their visa would expire by three months..

The  fees also changed. Once VSF came,  visa fees for individuals from SAARC countries rose from $20 to $75 and for all other nations from $52 to $100.77. Sri Lanka’s tourist visa fee of $100.77 was much higher than its competitors such as Singapore, Thailand and Vietnam. They were charging less than $40.

There was a  new charge of  USD 25.77 for all visas .This new charge  was composed of a service  charge of US$ 18.5 and convenience fee” of   US$ 7.00.   All foreigners arriving in the country,  whether  from a  visa free  country or not, had to pay this  US$ 25.77 in  addition to the visa fee.

We have seven countries that are supposed to be getting a free visa to Sri Lanka, but it is not free as the service providers fees have to be paid in spite of the visa being free,  said  officials. Tourists from India, China, Russia, Japan, Malaysia, Thailand and Indonesia who used to arrive under a free visa scheme now had to pay a $25.77 charge as processing fees.

Children under 12 used to receive free visas, but VFS had done away with this as well. Family groups now had to pay $ 500 or more .  One mother  had paid almost US$ 700 in total for visas for herself and her two children and was distraught at having to pay so much for visas alone.

There was ‘visa denial’ .Some  arrivals had been turned away at the airport  by VSF.A group of 35 Pakistani visitors were rejected  A family of six from Nepal were rejected on arrival at the Bandaranaike International Airport (BIA) as  officials had stated that the group cannot be identified as tourists.

The tourist industry   said that they were not informed of the new visa system until it came into operation on April 17, 2024. The tourism sector was  seething at the new system. It was  very unsatisfactory. There was much inconvenience to tourists. 

Tourists are deterred by the high cost and the inefficient system. Bookings were affected.    There was a drop in targeted arrivals.. The island  has lost over 20-25,000 tourist arrivals by way of cancellations  for August . Most were   for the Kandy Perahera. Travelers are not keen on visiting the country again.  ( continued)

KAMALIKA PIERIS

The tourist industry protested  vehemently over  the VFS take over  at Katunayake. but the Ministry ignored the protests and allowed VFS to continue regardless. Then something happened  and the  issue went public .

 On 3 May 2024,   television news  showed  an enraged Sri Lankan at the Katunayake International Airport complaining loudly over denial of a visa for his    partner .He   strongly criticized the  foreign visa service. News channels   ran this  in their evening news.  see https://youtu.be/QYqD-0LJLzM  Newsfirst

The VFS deal came under fire after  the public saw this video. Public wanted to know why the ETA was outsourced to a foreign company when it had been handled by  Mobitel  for many years.

The Ministry reacted repressively. Action will be taken against the person who caused  the disturbance ,Public Security Minister Tiran Alles said calling a news conference . Steps will also be taken against the officers who recorded the incident.Accordingly,  Katunayake Airport Police  recorded  statements from the person and   the Immigration officials who  had  filmed  the incident.

But government responded  positively to the  massive public outcry.  Cabinet ordered the Department of Immigration and Emigration  to take over . They were ordered to assume full responsibility for issuing visas .

After May row, Lankan officers retake visa desk at BIA”, reported the media. Amidst a raging controversy over a foreign company issuing on-arrival visas at the Bandaranaike International Airport, calm was restored yesterday after the Immigration Department took over the process. Our pictures show immigration officers back at the visa-issuing desk and the closure of the desk operated by the foreign company,” said the media on May 19th.  

Immigration and Emigration Department t is now handling all documentation when it comes to issuing visas to tourists on arrival, while VFS is now only involved in the processing of electronic visas ,media reported.

The tourist industry  quickly moved in and  demanded that the  30-day single-entry visa to be brought back.  Cabinet  reinstated   the 30-day visa . The visa will cost US$ 50, with US$ 40 going to the government and the balance US$ 10 to VFS Global,

But the agreement with the Consortium was still in force  and Immigration Department stated that  VFS would return.  Immigration staff said  that they heard that the Ministry  was planning to hand  visa processing back to VFS soon.   In June 2024, Public Security Minister Tiran Alles said the government is still studying” the visa matter.

 Eight  public interest petitions were  made to Supreme Court .They  challenged the decision to award the contract  to VFS without following proper tender procedures. The petitioners said that the VFS deal was  done  outside  the procurement  policy of the government, the  deal caused a financial loss to Sri Lanka and negatively impacted the tourist trade  Industry officials in their petition to court said after the e-visa scheme was introduced, arrivals had dropped from targeted figures.

The petitioners  also filed fundamental rights cases against the Minister of Public Security and the government, alleging  that the visa deal was a scam .The Prime Minister ,  Cabinet ,  Consortium  and the Attorney General  were  made  respondents in these petitions.

 Three MPs, Patali Champika Ranawaka, M.A. Sumanthiran and Rauff Hakeem,  filed three separate petitions before Supreme Court  requesting the court to suspend the contract allowing VFS to issue on-arrival visas at the Bandaranaike International Airport . They  named Minister of Public Security, Tiran Alles and the government for allegedly ‘aiding and perpetrating a multibillion-dollar scam involving the  visa procedure’ introduced in April  2024   

Transparency International Sri Lanka (TISL)  also filed a case calling for the respondents to be held accountable for their illegal, arbitrary, and unreasonable acts  in the procurement process.The matter was filed in the public interest.

The TISL petition drew attention to  the improper and irregular selection of private entities as authorized representatives for issuing visas, entering into agreements with private parties in a manner that could lead to severe financial losses and damage to the tourism sector, and an incident at the country’s main airport in May 2024 that highlighted the problematic appointment of private entities for visa processing among others.

TISL pointed out that  the  partnership with Mobitel   ran smoothly from 2012 without  major breakdowns, negative publicity, data breaches or any  other complaints. Mobitel tendered proposals for the improvement of the ETA system in August 2023 with no cost to the government. They offered to provide the ETA platform services for USD 1 per application, in stark contrast to the  18.50  charged  by VFS.

On August 2, 2024  Supreme Court  Justices  P. Padman Surasena , Kumudini Wickremasinghe and Achala Wengappuli  heard the petitions.  The Court  then suspended the  cabinet  decision  that had  allowed   Immigration Department  to enter into an agreement with the  three-member foreign consortium to process online visas .  Cabinet was  also restrained from taking any further steps on the  agreement.   Supreme Court said the  suspension  would remain in effect until the petitions were fully resolved. Immigration Department was  directed to revert  to the    visa method  in use  on April 16 before the new VFS system came into operation. (CONTINUED)