බෞද්ධ නායකයින්ට ආයාචනයක්
Posted on June 24th, 2025
නහී වේරේන වේරානී, සම්මන්තීධ කුදාචනං. අවේරේනච සම්පත්තී, ඒස ධම්මෝ සනන්තනෝ…. *** වෛරයෙන් වෛරය නොසංසිඳේ, අවෛරයෙන්ම වෛරය සංසිඳේ. මෙය ලෝක ධර්මතාවයකි ·
මේ ලෝකයේ වෛරයෙන් වෛරය කිසිදා සංසිඳෙන්නේ නැත. වෛර නොකිරීමෙන් පමණක් වෛරය සංසිඳේ. මෙය සදාකාලික සත්යයකි. – ගෞතම බුදුන්වහන්සේ
බුදු දහම, “ලෝක ආගම්” අතර අහිංසා (අවිහිංසාව) සහ සාමය පිළිබඳ දීර්ඝ හා ශ්රේෂ්ඨ සම්ප්රදායක් ඇති ආගමකි. මේ අවස්ථාවේදී, ලෝකය 3 වන ලෝක යුද්ධයේ අද්දර සිටී.
බෞද්ධයන් විසින් මැද පෙරදිග අර්බුදය සඳහා සමබර හා සාකච්ඡා මගින් ගැටුම් විසඳීම සඳහා ත් ලෝක සාමය සඳහාත් ගෝලීය ආයාචනයක් ඉදිරිපත් කිරීමේ හදිසි අවශ්යතාවයක් මතුව ඇත. එම කලාපයේ යුද්ධ, ඒකදේවවාදී යුදෙව්-ක්රිස්තියානි ආගම එක් අතකින් සහ ඉස්ලාමීය සංයුතීන් ඇතුළත් වේදිකාගත “ශිෂ්ටාචාර ගැටුමකට” ඇතුළත් වී තිබේ. නිවැරදි දැක්ම (සම්මාදෘෂ්ටි ) සහ නිවැරදි අවබෝධය මත පදනම් වූ විවේචනාත්මක චින්තනයේ බෞද්ධ සම්ප්රදාය තුළ පවත්නා තමා විසින් ම කරුණු සහ සිදුවීම් විමර්ශනය කිරීම සහ විශ්ලේෂණය කිරීම තුළින් විසඳුම් සෙවීමට මඟ පෙන්වන ආකාරය මෙම අවස්ථාවේදී සිහිපත් කළ හැකිය.
තනි තනිව අපට දුර්වල බවක් සහ බොහෝ දේ කළ නොහැකි බවක් දැනිය හැකි වුවද, විෂයයක් හෝ ගැටලුවක් අධ්යයනය කිරීමෙන් සහ නිවැරදි විඥානය වර්ධනය කිරීමෙන්, දේශීය හෝ ගෝලීය වේවා, තත්වයක් සමනය කිරීම සඳහා නිවැරදි කථනය සහ නිවැරදි ක්රියාමාර්ග සඳහා උපාය මාර්ගයක් කරා මෙම ගෝලීය හදිසි අවස්ථාවේදී සාමූහිකව ළඟා විය හැකිය,
බුදුන්ගේ අහිංසා හෙවත් අවිහිංසාව පිළිබඳ පණිවිඩය
මැදපෙරදිග ගැටුම හේතුවෙන් “ලෝකය න්යෂ්ටික ව්යසනයක අද්දර යනුවෙන් රුසියාව අනතුරු අඟවා තිබේ. ජාත්යන්තර නීතියට අනුව නීති විරෝධී ලෙස ඉරානයට එරෙහිව එල්ල කරන ලද එක්සත් ජනපද ප්රහාර සහ එහි සහාය ලත් ඊශ්රායලය විසින් සිදු කරන ප්රහාර සහ ඉරානයේ ප්රතිප්රහාර හේතුවෙන් දැනටමත් න්යෂ්ටික කාන්දුවක් සහ පාරිසරික හානියක් සිදුවී ඇත.
බුද්ධන්ගේ අහිංසා පණිවිඩය සහ ‘වෛරය කිසි විටෙකත් වෛරයෙන් සංසිඳුවන්නේ නැත. වෛරය සංසිඳෙන්නේ මෛත්රිය මගින්ය’ යන ප්රකාශය දැන් කවරදාටත් වඩා අදාළ වේ. කණගාටුවට කරුණක් නම්, ඊනියා “දියුණු” කාර්මික සහ ශිෂ්ටාචාරගත ඇන්ග්ලෝ-යුරෝපීය ලෝකය විසින් පසුගිය වසර 2 තුළ ගාසා තීරයේ ඊශ්රායල ආරක්ෂක හමුදා විසින් සිදු කරන ලද ජන සංහාරයට සහ පලස්තීන ජනතාව මුහුණ දෙන අතිශය මානව දුක් වේදනාවලට සහාය දීමයි.
මේ අවස්ථාවේදී එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ට්රම්ප් ඉරානයේ න්යෂ්ටික මධ්යස්ථානවලට බෝම්බ හෙලා ඇති අතර තවත් හානියක් කිරීමට තර්ජනය කරයි. ඉරානයට බෝම්බ හෙලීම සඳහා එක්සත් ජනපදය ඉන්දියානු සාගරයේ ශ්රී ලංකාව අසල පිහිටි චාගෝස් දූපත් වල පිහිටි ඩියාගෝ ගාර්ෂියා හමුදා කඳවුර භාවිතා කළේය.
මැදපෙරදිග සහ ඉන්දියානු සාගරය ගෝලීය කේන්ද්රස්ථානයයි බලශක්ති සැපයුම සහ කලාපයේ තුන්වන ලෝක යුද්ධයක් ආරම්භ වීම උතුම් අෂ්ටාංගික මාර්ගය පරිපූර්ණ කර ඉගැන්වූ බුදුන්ගේ ඉගැන්වීම්වල ඓතිහාසික වශයෙන් සුරැකී ඇති ශ්රී ලංකාව ඇතුළුව ගෝලීය දකුණේ ණය උගුලක සිරවී සිටින බොහෝ රටවලට බලපෑ හැකිය.
බුද්ධාගම සහ සමාජ යුක්තිය
බුද්ධාගමට සමාජ සාධාරණත්වය සමඟ සාමය ඇති කිරීමේ දිගු සම්ප්රදායක් ඇත. සමාජ යුක්තිය නොමැතිව සාමය ඇති කිරීම තිරසාර නොවන අතර සැබෑ ගැටුම් නිරාකරණයට වඩා ‘ජනගහනය නිෂ්ක්රීය කිරීම’කට සමාන වේ. සමාජ යුක්තිය නොමැතිව දෙන ලබන විසඳුම් සැබෑ ගැටළුව යටපත් කරන නමුත් එය පසුව නැවත මතු වේ. අරමුණු විසින් ක්රියාමාර්ග සාධාරණීකරණය නොකරයි.
බ්රිතාන්ය යටත් විජිත ඉන්දියාව අවසන් කිරීමට මහත්මා ගාන්ධිගේ අවිහිංසාවාදී ප්රතිරෝධය බුද්ධාගමෙන් ආභාෂය ලැබීය. එසේම, එම රටේ වර්ණභේදවාදය අවසන් කිරීම සඳහා අවිහිංසාවාදී අරගලයට නායකත්වය දුන් දකුණු අප්රිකාවේ නෙල්සන් මැන්ඩෙලා ද බුද්ධාගමෙන් ආභාෂය ලැබීය.
ලෝකය පෙර නොවූ විරූ ව්යසනයක අද්දර සිටින විට, ලොව පුරා බෞද්ධ නායකයින් සහ එක්රැස්වීම් / සභාවන් පලස්තීන ජනතාවට යුක්තිය සහ ඇමරිකානු සහ ඊශ්රායල් ආක්රමණ අවසන් කරමින් සාමය ඉල්ලා සිටීමට මේ කාලය නොවේද?
ඔන්ලයින් ආගමික ප්රචාර
සීතල යුද්ධය අතරතුර සහ අතරමැදි වසරවලදී අන්තවාදී ආගමික-සංස්කෘතික ජාල පිහිටුවීම සහ භාවිතය මෑත කාලයේ දී උත්සන්න වී ඇති අතර, ඓතිහාසිකව බහුත්ව සහ බහු සංස්කෘතික සමාජයන් බෙදීමට සහ කැබලි කිරීමට සංස්කෘතික යුද්ධ වේදිකාගත කිරීම හරහා ද උත්සන්න වී ඇත.
යුද්ධ ප්රවර්ධනය කරන සහ ආයුධ විකුණන සහ ණය උගුල් ඇති අටවන රටවල් විසින්ම ලෝක ආගම් ආයුධ බවට පත්කිරීම සිදු කර ඇත.
ඒ සමඟම, ගෝලීය ආගමික සාමයේ සම්ප්රදායන්ගේ නීත්යානුකූලභාවය ඛාදනය වී ඇත. මෑත කාලයේ දී, ඊශ්රායල ජාලයන් ශ්රී ලංකාවේ සියොන්වාදී චබාද් යාඥා නිවාස පිහිටුවා ඇත. නමුත් ශ්රී ලංකාවේ කිසිදා යුදෙව් ප්රජාවක් තිබුණේ නැත.
ආගම් සහ අන්තවාදී ආගමික සංවිධාන සහ කණ්ඩායම් සඳහා අරමුදල් සැපයීම සහ භාවිතා කිරීම හරහා, ඓතිහාසිකව බහු සංස්කෘතික සහ බහු ආගමික රටක් අස්ථාවර කිරීමට, පුරවැසියන් බෙදීමට සහ අවධානය වෙනතකට යොමු කිරීමට උත්සාහ කරමින් පවතී.
මෙය ඉහළම මට්ටමේ ජාතික ආරක්ෂක තර්ජනයක් වන අතර, විශේෂයෙන් ඉස්ලාමීය රාජ්යයේ (ISIS) ඉතිහාසය සැලකිල්ලට ගන්නා විට ත්රස්තවාදී අනතුරක තත්ත්වය මතුව තිබේ. 2019 පාස්කු ඉරිදා ප්රහාර මගින් බහු ආගමික ශ්රී ලංකාව තුළ “ප්රචණ්ඩ රැල්ලක් ” අවුලුවාලීමට වේදිකා ගත කරන ලදී.
මෙම ගැටලුව විසඳීම සඳහා මෙම අවස්ථාවේදී, ගැටලුවේ සංකීර්ණත්වය සහ භූ දේශපාලනික ආර්ථික මානයන් පිළිබඳ නිවැරදි අවබෝධය සහ නිවැරදි අවබෝධය මත පදනම්ව නිවැරදි ක්රියාමාර්ග ගැනීම අවශ්ය වේ. “නපුර නොපෙනේ, නපුර අසන්නේ නැත, නපුර ගැන කතා කරන්නේ නැත” යනුවෙන් පැවසීම සහ වැල්ලේ හිස වළලා දැමීම හොඳ විකල්පයක් නොවේ.
නිවැරදි අවබෝධය සහිත සාමූහික සහ ප්රජා පාදක විසඳුම්
නීති විරෝධී ලෙස න්යෂ්ටික අවිවලින් සන්නද්ධව එක්සත් ජනපදයේ සහාය ලබන ඊශ්රායලය ඊශ්රායලය විසින් අවුලුවන ලද ආගමික යටි අරමුණු සහිත තවත් ලෝක යුද්ධයක් ගෝලීය පාරිසරික ව්යසනයක් බවට පත්වනු ඇත. එක්සත් ජනපදය සහ නේටෝ සංවිධානයට යුද්ධ කිරීම සඳහා ලොව පුරා හමුදා කඳවුරු 750 ක් ඇත. ඉන්දියානු සාගරය හමුදාකරණයෙන් නිදහස් කිරීමේ අවශ්යතාවයක් පවතින අතර, නොබැඳි ජාතීන්ගේ ව්යාපාරය ඉල්ලා සිටි පරිදි, එය න්යෂ්ටික අවි වලින් තොර ‘සාම කලාපයක්’ ලෙස නම් කළ යුතුය.
ඇත්ත වශයෙන්ම, ලොව පුරා ඇති සියලුම විදේශීය හමුදා කඳවුරු වසා දැමිය යුත්තේ ඒවා රටවල් සහ කලාප අස්ථාවර කරන බැවින් සහ හමුදා ව්යාපාර කර්මාන්තය පරිසර දූෂණයේ විශාලතම මූලාශ්රය වන බැවිනි.
අපට තනි තනිව අපට දේවල් වෙනස් කිරීමට බලයක් නොමැති බව හැඟිය හැකි වුවද (අපට සාමූහිකව බොහෝ දේ වෙනස් කළ හැකිය). කනගාටුවට කරුණක් නම්, ආසියානු ප්රජා සංස්කෘතිය සහ සාමූහික විසඳුම් සෙවීමේ සම්ප්රදාය විනාශ කරමින් ජනතාව පුද්ගලවාදය සහ පශ්චාත් කොවිඩ්-19 ඩිජිටල් සිරකුටි තුළ වැඩි වැඩියෙන් අඩපණ කර පරමාණුකරණය කර ඇත. මෙහිදී, ‘ජනගහනය උදාසීන කිරීමේ’ ආකාරයක් ලෙස ක්රියාත්මකවන ඔන්ලයින් ඩිජිටල් ආගමිකත්වය ප්රවර්ධනය කිරීමමගින් අපව නිෂ්ක්රීය කර දමා තිබේ.
සමාජය අධික ලෙස මනෝවිද්යාත්මකකරණයකට ගොදුරු කරගනිමින් පවතින අතර එය මෙහෙයවන්නේ බටහිර පුද්ගලවාදී ප්රවේශයක් තුළය.
එයට ප්රතිපක්ෂව අප විසින් සමාජීය සහ සාමූහික ගැටළු සඳහා සියල්ලන්ගේ සහභාගිත්වය සහිත සහ සාමූහික ක්රියාමාර්ග සහ විසඳුම් ඉදිරිපත් කෙරෙන වැඩ පිළිවෙලක් පෙරට ගත යුතුව තිබේ. ආසියානු බෞද්ධ සමාජය යනු පුද්ගලවාදයට වඩා සාමුහිකත්වය ක්රියාවට නංවන ලද ඓතිහාසික ප්රජාවකි. .
බුදු දහමේ ඉගැන්වෙන පරිදි නිවැරදි දැක්ම සහ නිවැරදි අවබෝධය මත පදනම් වූ නිවැරදි ක්රියාමාර්ගය ක් මේ අවස්ථාවේ අවශ්ය වේ. අප තනි තනිව දුර්වල විය හැකි නමුත්, එක්ව, සාමූහිකව කටයුතු කරන විට වෙනසක් කිරීමට නැතහොත් දේවල් යහපත් අතට හැරවීමට අවශ්ය බලයඅප සතුවනු ඇත.
මැද පෙරදිග සහ 3 වන ලෝක යුද්ධයේ ගැටුම් උත්සන්න වීම වළක්වා ගැනීම සඳහා බෞද්ධ දෘෂ්ටිකෝණයකින් නිවැරදි අවබෝධය සහ නිවැරදි ක්රියාමාර්ග මත පදනම් වූ අවිහිංසාවාදී ගෝලීය විරෝධතා ව්යාපාරයක් අවශ්ය වේ.